मी लहान होते, म्हणजे अगदी बालवाडीत तेव्हा हवाहवाई हे गाणे सगळीकडे सारखे वाजायचे. श्रीदेवीचा नाच आणि गाण्याचे वेडेवाकडे शब्द, धमाल यायची पहायला. तेव्हाच कुणीतरी सांगितलेले की हवाई नावाची खरंच एक जागा आहे. ते मनात झालेले हवाईचे बि़जारोपण. नंतर शाळेत कधीतरी दुसर्‍या महायुद्दातील पर्ल हार्बर अ‍ॅटॅकविषयी वाचताना हवाई परत कानावर आले.काय असावे हे हवाई असा विचार तेव्हाही आला मनात. नंतर मग ऑफिसला जायला लागले तेव्हा एका रिट्रीटच्या निमित्ताने गोव्याला गेले होते तेव्हा ऑफिस सेलेब्रेशनची पुर्ण थीम हवाईयन होती. गोव्याचे मॅरिअट तसेही सुंदर आहे. म्हणजे तेव्हातरी होते. आणि आमच्या थीमच्या नुसार त्यांनी आमचे वेलकम, रुम सजावट, कॉन्फरन्स रुम अ‍ॅरेंजमेंट, फुड, एंटरटेनमेंट सगळी हवाईअन केली होती. भरपुर चाफ्याची फुले, ऑर्किड्स, हवाईअन कपडे घातलेले अटेंडंट्स, माई टाई ड्रिंक्स, पायनापल डीझर्ट्स, पपाया, असा सगळा एक्झॉटिक मामला होता. तेव्हा मनात आले खरंच हवाईला हे सगळे असे असेल? या प्रश्नाचे उत्तर मिळायला १२ वर्षे जावी लागली.

लग्न झाले तेव्हा अमेरिकेत आले आणि कंटाळुन वर्षाच्या आतच भारतात निघुनही गेले.तेव्हा फक्त ३/४ प्रसिद्द शहरे फिरलो होतो. हवाई तर दुरच. मग अमेरिकेत परत आले ती डायरेक्ट मुलाच्या जन्मानंतर. दोन राज्ये फिरुन एकाठिकाणी स्थिरावलो. ईथे थंडीचा नुसता वैताग यायचा मला. अजुनही येतो. नोव्हेंबर ते मार्च तर अगदी भारतात पळुन जावेसे वाटते आणि मुलगा शाळेत जात नव्हता तोपर्यंत मी दरवर्षी भारतात जायचेही. एक दोन थंडीत कॅलिफोर्निया, फ्लोरिडा अशी वॉर्म ठीकाणे फिरुन आलोही. तेव्हाच काही कपल्स हवाईला जाउन आल्याचे कळले. त्यांच्या माहितीनुसार हनिमुनर्ससाठी बेस्ट आहे,फॅमिलीजसाठी छान आहे, रिझनेबल आहे, महागडे आहे, वर्थ आहे, वर्थ नाही असे परस्परविरोधी डिटेल्स कळत होते. यांतले सगळे बरोबर्/चुक असे म्हणता येणार नाही. प्रत्येकाचा अनुभव, द्रुष्टी, अपेक्षा वेगवेगळ्या असतात. पण ते अतिशय सुंदर आहे याबाबत सगळ्यांचेच एकमत होते.

आपण पण हवाई प्लॅन करु या का असे मी उत्साहाने नवर्‍याला विचारले. त्यावर त्याने "छे, काहीतरीच काय, हा किती लहान आहे आणि घरही घ्यायचंय, त्याच्या डाऊन पेमेंटचे पैसेही साठवायला हवे" अशी नेहमीची टेप वाजवायला सुरुवात केली. त्यावर मी "हवाई प्लॅन करुया असे म्हणाले, बेबी नव्हे" एवढेच ऐकवले आणि विषय तेथेच संपला. ठीणगी पडताच विझली

४ वर्षांपुर्वी घर झाले तेव्हा दर सुट्टीत कुणी ना कुणी आमच्याकडे घर पहायला यायचेच. आईबाबा, सासरचे, मित्रमैत्रिणी वगैरे. त्यांच्याबरोबर अमेरिकेत खुप फिरलो पण हवाईचे नावही काढत नव्हतो. नव्या घराची नवलाई संपली, मुलगाही पुर्णवेळ शाळेत जाऊ लागला तेव्हा मी परत ठीणगी टाकली. "अरे ते अमके तमकेपण जाऊन आले हवाईला, आपण कधी जायचं"? आता मुलानेही मला दुजोरा दिला. त्याला हवाईशी काहीही देणेघेणे नाही. तो हॉटेलात रहायला जायचे म्हणुन कुणालाही सपोर्ट करु शकतो. मग भले त्याला कर्जत, कसार्‍याला नेले तरी चालेल. नवर्‍याने हो बघुया असे मोघम उत्तर दिले. त्यावर मी माझे नेहमीचे डायलॉग्स चालु केले. "मीही कमावते, मला प्रवासाची आवड आहे, मी मनात आणलं तर एकटीही जाऊ शकते". मुलाने लगेच सांगितले की तु एकटी जाऊ नको मॉम, मी पण येतो. त्याचा कनवाळुपणा (?) पाहुन डोले पाणावले (हसुन). परत नवर्‍याला पिडले, "तुला विचारतेय तर काहीतरी इंटरेस्ट दाखव". मग थोडी आदळापट, आरडाओरडी केली. मुलाचा इंटरेस्ट एव्हाना संपल्याने त्याने अंग काढुन घेतले. नवरा समजावत होता मग मीही म्हंटले जाऊदे, तसेही त्यावर्षी आम्ही सगळेच भारतात जाणार होतो. तेथे काही कौटुंबिक कारणाने बराच खर्च होणार होता. वक्त से पेहले और नसीब से ज्यादा किसी को कुछ नही मिलता. ठीणगी नं २ ही विझली.

सप्टेंबर २०१७ ते ऑगस्ट २०१८ मी अतिशय वाईट मनस्थितीत होते. माझ्या आधीच्या बोक्याचे हरवणे फार टोचले मनाला. रोजच त्याला शोधत फिरणे, रडणे, कुणांत न मिसळणे या सगळ्याने खुप निराश होते. पर्यायाने घरावरही अवकळाच होती. नवर्‍यानेच यावेळेस हवाईचा विषय काढला आणि मला सगळा रिसर्च करायला सांगितले. या डिसेंबरात जाऊया म्हणाला. त्याच सुमारास आमचा हा बोकाही आमच्या आयुष्यात आला आणि सगळ्यांचेच मनस्वास्थ्य सुधारु लागले.

तर, हवाईला जायचे म्हणजे महत्त्वाचा निर्णय हा आहे की हवाईच्या प्रमुख ६ बेटांपैकी कुठल्या बेटावर जायचे. सहापैकी चारच बेटे टुरिझमसाठी प्रसिद्ध आहेत आणि तीही वेगवेगळ्या कारणांमुळे. रिसर्च करताना मला लक्षात आले की हवाईबद्दल वेगवेगळी मते येतात कारण प्रत्येक बेटावर वेगवेगळे अनुभवायास मिळते. मी आम्हा तिघांच्या आवडी लक्षात घेउन 'बिग आयलंड' हे डेस्टिनेशन नक्की केले. कॉस्कोतुन विमानाचे आणि हॉटेलचे चांगले डील मिळाले. आता तयारी सुरु केली ती प्रत्येक दिवसाच्या प्लॅनिंगची. त्यासाठी ट्रिपॅअ‍ॅडवायझर या साईटची मला खुप मदत झाली. शिवाय आमच्या हॉटेलला फोन करुनही बरीच माहिती आधीच मिळवली.

पुढील भागात डीटेल्स लिहीते आणि अजुन फोटोही टाकते. माझा स्पीड पाहता १०/१२ भाग तरी होतीलच. पुढील भाग मोठे टाकायचा प्रयत्न करेन.

तर, हवाईच्या सगळ्यात मोठ्या आयलंडवर म्हणजेच बिग आयलंडवर जायचे ठरले, तिकीटे बुक झाली, हॉटेलही बुक झाले. आता तिथल्या ८ दिवसांच्या प्लॅनिंगची जबाबदारी माझ्यावर होती. 'tripadvisor' या साईटवर 'things to do in Big Island Hawaii' असा सर्च टाकला आणि माहितीचे भांडारच उघडले माझ्यासमोर. पहिल्या दिवशी नुसतंच दडपुन जाऊन सर्च विंडो बंद केली आणि हॉटेलला फोन केला.

आमचे हॉटेल वायकोलोआ (Waikoloa) या 'कोना' एअरपोर्टजवळील भागात होते. बिग आयलँडला 'हिलो' एअरपोर्टवर उतरले तरी चालते. आम्हाला 'कोना' पर्यंत डायरेक्ट फ्लाईट मिळाल्याने आम्ही तो ऑप्शन निवडला. concierge ला फोनवर विचारले की काय काय करता येईल ८ दिवसांत? तो म्हणे, काही काळजी करु नका, आम्ही रोज सकाळी सगळ्यांंना ओरिएंटेशन देतो. ते अटेंड करा म्हणजे तुम्हाला व्यवस्थित प्लॅन करता येईल. मनात म्हंटले, ओरिएंटेशन्सच ऐकायची तर हवाईला कशाला जायचे ते? बसतो ऑफिसातच कीबोर्डला चिकटुन. त्याला समजावले, बाबारे ओरिएंटेशन आम्ही अटेंड करुच पण मला काहीतरी सांग की तुमच्या आयलंडवर नक्की काय काय आहे. मग त्याने ५/६ ठिकाणांची जुजबी माहिती देऊन एक मॅप पाठवला मला, जो समजायला अतिशय सोप्पा होता आणि मला व्यवस्थित आयडिया आली की आयलँडवर नेमके कुठे काय आहे.हा मॅप नेटवर मलातरी सापडला नाही. नेटवरील मॅप असा आहे:(सोप्पाच वाटतोय आता जाऊन आल्यमुळे )

आता काम सोपे झाले, ट्रीपअ‍ॅडवायझर सर्च करुन आता सगळी ठिकाणे मॅपवर पहायला सुरुवात केली. बिग आयलंडचे वैशिष्ट्य म्हणजे इथे मैला मैलांवर भुभाग आणि तापमान, हवामान बदलते. आमचे हॉटेल जे 'कोहाला कोस्ट' अंतर्गत येते तेथे काही मैल अगदी गरम तापमान (७०-८५ फॅ) आणि 'नॉर्थ कोहाला' (जे एक तासाच्या ड्राइव्हवर आहे) किंवा 'हिलो' (जे २ तासांच्या ड्राइव्हवर आहे) तेथे गेलो की रेनफॉरेस्ट एरिआ आणि (५५-६० फॅ) तापमान. समुद्रही मैलामैलाला बदलतो, म्हणजे वाळूचा रंग, पोत, लाटांच्या लयी वगैरे.

बिग आयलंड हा प्रामुख्याने ज्वालामुखीचा प्रदेश आहे. गेले काही वर्षांत ज्वालामुखीने घातलेल्या तांडवाने अनेक ठीकाणी भुभाग करपलेला आहे, जो मॅपवरही स्पष्ट दिसत होता. आम्ही जवळुन काढलेल्या भुभागाचा फोटो:

बिग आयलंडवरील 'हवाई वॉल्कॅनोज नॅशनल पार्क' फार प्रसिद्ध आहे आणि तेथे दोन अ‍ॅक्टिव ज्वालामुखींचा उद्रेक चालु आहे असे नेटवर वाचले. मुलाला ते वाचुन एकाएकी हवाई हे जगातले बेस्ट डेस्टीनेशन वाटू लागले. मग काही दिवस फक्त भरपुर वाचन केले नेटवर. ईतके वाचले ईतके वाचले की येता जाता, 'बिजली गिराने मै हु आयी' हे गात हुंदडु लागले. मुलगाही 'हवाहवाई हवाहवाई' असे बागडु लागला. घरात नवीनच आलेला बोकाही शेपटी फेंदारुन इकडे तिकडे दुडकु लागला. ज्या घरात पडशील तिथल्या चालीरीती नीट आत्मसात कर असा कानमंत्र दिला असावा त्याला कुणीतरी. नवरा एकदम न्युट्रल. प्लॅनिंगची जबाबदारी नव्हती ना डोक्यावर त्याच्या. म्हणजे काही फिसकटले प्लॅनिंगमध्ये की बोट दाखवायला मी होतेच की.

खालील ठिकाणे मी 'मस्ट विझिट' या यादीत घातली: (याच ठिकाणांचे सेपरेट भाग करुन भरपुर माहिती आणि फोटो टाकेन).

१. रेन्बो फॉल्स (ईथे धबधब्यात कायम इंद्रधनुष्य दिसते).

२. वापिऑ वॅली (Waipi'o Valley). तेथे लोकं वेगळाच उच्चार करायचे. मनात आम्हाला अडाणी म्हणत असावेत.

3. ब्लॅक सँड बीच (ईथे मोठी मोठी पाणकासवे दिसतात). कासवांचे फोटो नंतर.

४. 'हवाई वॉल्कॅनोज नॅशनल पार्क' - सध्या हा फोटो चालवुन घ्या.

५. 'हवाई ट्रॉपिकल बोटॅनिकल गार्डन' -

६. मॅजिक सँड बीच. स्नोर्केलिंग साठी.

७. उमामा फॉल्स. येथे फार मोठ्या अंतराच्या झिपलाइन्स आहेत ज्या धबधब्यावरुन जातात. आणि धबधब्यात खेळताही येते.

बाकी वेळ मिळेल तशी इतर ठिकाणे करायचे ठरवले, जसे की, 'kau Coffee Mill', 'Miloli'i Beach' (हाही स्नॉर्केलिंगसाठी उत्तम आहे), 'Hawi Village' आणि 'कोना' येथील शॉपिंग सेंटर. आमच्या हॉटेलचा बीचही संथ आणि नितळ असल्याचे समजल्याने तेथेही 'कायाकिंग', 'पेडल बोट्स' वगैरे करायचे होते.

आता ट्रीपसाठी खरेदी सुरु केली. खंडीभर समरवेअर असुनही कपडे, बीचवेअर, फुटवेअर, स्नॉर्केलिंग गिअर घेतले. ट्रीपच्या आठवडाभर आधीच बॅग्ज भरायला घेतल्या आणि सगळी खरेदी आत जाऊन बसली. मग दररोज आठवेल तशी भर घालत गेलो. औषधं, टिकाऊ स्नॅक्स, टॉयलेट्रीज, मेकअप, रोजचे कपडे. मुलासाठी ८ दिवसांचे ८ सेट्स बनवुन ठेवले. नाहीतर ऐनवेळी तो कशावरही काहीही घालतो आणि लाज आणतो.

या सगळ्यांत बोक्यानेही फार छळले. खाली बसुन बॅगा भराव्यात तर तो मांडीवर फतकल मारुन बसे. झाले, १० मिनिटांत पायाला रग लागायचीच. उभे राहुन बॅगा भराव्यात तर तो बॅगेत घुसे. तिघांच्या ६ बॅग्जपैकी एकातरी बॅगेत तो रोज घुसायचाच आणि सगळा डोंगर उकरुन आत बसायचा.ढिम्म हलायचा नाही. त्याने पहिल्यांदा हे केले तेव्हा आम्हाला कळालेच नाही की तो बॅगेत आहे. आम्ही घरभर शोधले त्याला. हाका मारल्या. हाकेला ओ देईल तर शप्पथ. एरवी उगा म्याव म्याव करुन घर डोक्यावर घेतो. आम्ही घाबरलो की चुकुन दार तर उघडे ठेवले नव्हते ना, पळुन तर गेला नसेल ना. फ्रीजच्या मागे, कॅबिनेट्समध्ये, फर्निचरखाली इथे तिथे वाकुन आमचे सहपरिवार योगा सेशन झाले तरी सापडेना. मग त्याची फुडबॅग जोरजोरात वाजवल्यावर तो टुणकन उडी मारुन बॅगेच्या बाहेर आला आणि मुलाला दिसला.

एकीकडे बोक्यासाठी सिटर शोधणेही चालु होते. त्याच्यासाठी कुठले लाइट्स, पंखे चालु ठेवायचे, रोज किती खायला द्यायचे, काय खेळ खेळायचे. लपला तर कुठे, कसे शोधायचे हे ट्रेनिंग सिटरला दिले. कॅमेरे दाखवले आणि ते चालु असतील हेही संगितले. नाहीतर उगीच गोंधळ. आमचे जुने घर नुकतेच विकले तेव्हा घर बघायला अनोळखी लोक येतील म्हणुन कॅमेरे लावलेले आणि काय काय पहावे लागले फुटेजमध्ये! आणि असे काही छुपे कॅमेरे नाहीत, चांगले ठळक दिसतील अशा ठिकाणी लावल्येत तरी काही लोकांना पाचपोच नसतो म्हणुन सिटरला आधीच सावध केले. शेजारीपाजारी आम्ही ८/१० दिवस नसु असे कळवुन ठेवले. मुलाने तसा गावभर बँड वाजवलाच होता. पण विश्वासु एकादोघांकडे चाव्या दिल्या. इमर्जन्सी काँटॅक्ट्स दिले.

आदल्या रात्री फ्रीज नीट रिकामा केला, बॅगेत आलं आणि बडीशेप भरली. या दोन गोष्टींशिवाय मी कुठेही राहु शकत नाही. अगदी हवाईलाही. सकाळी बोक्याचे जास्तंच लाड केले आणि एअरपोर्टकडे निघालो. त्याला मात्र आम्ही नेहमीच्या शाळा,ऑफिसलाच चाललोय असे वाटल्याने त्याने आमच्य इमोशनल अत्याचारांपासुन स्वतःची सुटका करुन घेत सोफ्यावर अंग टाकले. मी बरोबर पोहे बनवुन घेतलेले. मला कुठेही जाताना आता घरचे जेवण मिळणार नाही म्हणुन दु:ख होते. मग मी असे काहीतरी बनवुन घेऊन निघते. तेवढेच दु:ख कमी होते. मुलगा आणि नवरा जंकी असल्यामुळे घरचे खावे लागणार नाही याचा त्यांना कोण आनंद झालेला असतो. त्यांनी सिक्युरिटी क्लिअरंस होताच, कुकीज, बर्गर्स, नुडल्स असे काय काय चरायला सुरुवात केलेली. माझे पोहे मी विमानाच्या गेटवर जाऊनच संपवले.

हवाईला जाताना लोकं गळ्यात चाफ्याच्या, ऑर्किड्सच्या माळा (Lei) घालतात असे एका सिनेमात पाहिले होते. मलाही तसे करायचे होते पण आमच्या गेटवर कुणी तसले काही विकत नव्हतेच मेले. नवर्‍याला विचारले तर तो म्हणे 'अग वेडे(म्हणजे मनात अग बावळटे),हवाईला उतरल्यावर मिळतात त्या माळा'. त्याने पाहिलेल्या सिनेमात तस्सेच होते. थोडीशी खट्टु होऊन विमानात बसले. बाहेरची थंडी पाहुन आपण १० तासांत एकदम सुंदर हवामानात असु या गोष्टीचे फार सुख वाटत होते.

हवाई- भाग १ - बीज आणि ठिणग्या: https://www.maitrin.com/node/3308

हवाईचे 'कोना' एअरपोर्ट अगदी छोटेसे आहे. एकावेळी एकच विमान लँड होत असल्याने फार कमी वर्दळ होती. १५व्या मिनिटाला सामान घेऊन आम्ही एअरपोर्टच्या बाहेर होतो. अंगातले जॅकेट्स, स्वेटर्स काढुन मोकळा श्वास घेतला. काय सुंदर, उबदार हवा होती. बाहेर भरपुर चाफ्याची, बोगनवेल आणि इतर फुलांची झाडे होती. मोठी नारळाची झाडे आणि पाम ट्रीज वगैरे तत्सम प्रकारही होते. आपण खरंच हवाईला पोचलोय हे स्वतःला सांगितले. एका झाडाखाली पडलेले चाफ्याचे फुल उचललेच न राहावुन.

रेंटल कार जेथुन घेणार होतो त्यांची शटल एअरपोर्टवर आली, त्यात बसलो. आम्ही 'एसयुव्ही' बुक केलेली पण ऐनवेळी तेथल्या मॅनेजरच्या काय मनात आले कोण जाणे, तो आम्हाला म्हणाला 'मस्टँग' घेऊन जा. मुलाला कन्वर्टिबल्स फार आवडतात त्यामुळे तो आनंदाने नाचु लागला. मला बुटक्या स्पोर्ट्स गाड्या बिलकुल आवडत नाहीत. हॅमकमध्ये बसल्यासारखे विचित्र पॉश्चर होते त्यात (असे मला वाटते). पण मुलाच्या आनंदावर विरजण नको म्हणुन मस्टँग घेउन निघालो. रस्त्याच्या एका बाजुला निळाशार पॅसिफिक महासागर आणि दुसर्या बाजुला काळाकुट्ट थंड लाव्हा पसरलेला भुभाग. वर हलकेसे ऊन, धुके आणि अगदी खालपर्यंत आलेले ढग या सगळ्यांच्या एकत्रित अस्तित्वाने अगदी गुढ प्रदेशात आल्यासारखे वाटत होते. वाटेत एका ठिकाणी गाडी थांबवुन काही फोटो काढले:

करपलेल्या जमिनीतुनही जिद्दीने वर आलेली झुडपे:

हॉटेलचे पहिले दर्शनही अगदी प्रेमात पाडण्यासारखे होते. उंच ताडमाड झाडे, झावळ्यांनी शाकारलेली तंबुवजा घरे, शंखशिंपल्यांच्या माळा घालुन अर्ध्या कपड्यांत फिरणारे आबालववृद्ध! अगदी मस्तं वाटले. चेक इन करेतो सुर्यास्त होत आलेला. मग लॉबीतच सुर्यास्त पहात पहात 'Mai Tai' रिचवले.(The Mai Tai is a cocktail based on rum, Curaçao liqueur, orgeat syrup, and lime juice, associated with Polynesian-style settings). हवाईला सर्वात प्रथम आगमन केलेले लोक Polynesian होते.

कुणीतरी येऊन आमच्या गळ्यात ऑर्किड्सच्या माळा घालुन आमचे स्वागत केले आणी मी 'याचसाठी केला होता अट्टाहास' अशी भरुन पावले. वर रुमवर पोचलो आणि आधी बाल्कनीत जाऊन व्यु चेक केला. अर्धा समुद्र आणि अर्धे हॉटेल दिसत होते. खाली तीन स्विमिंग पुल्स दिसत होते. मुलाचा चेहरा प्रचंड खुलला. खुलणारच! हवाईला येऊन कौतुक कसले तर हॉटेलच्या स्विमिंग पुलचे. जाऊ का मॉम, जाऊ का मॉम असा प्रश्न आता दर ५ मिनिटाने येणार हे अनुभवाने माहिती झालेलेच. नवरयाकडे पाहिले तर तो रिमोट्सची बटणे दाबत टीव्ही चालु करण्यात रमलेला. याला कुठेही जा, टीव्ही लागतो. मग जरा विचार केला आणि दोघांनाही कटवायचा प्लॅन केला. नवरयाला सुचवले की तु याला पुलवर नेऊन आण, तो पर्यंत मी सामान लावते. किंवा मी जाते, तु सामान लाव. अपेक्षेप्रमाणेच त्याने डुंबायचा ऑप्शन स्वीकारला. मग मी मस्त फ्रेश होऊन कपडे, शुज, इलेक्ट्रॉनिक्स, खाऊपिऊ नीट लावले. जोडीला समुद्राच्या लाटांचा आवाज आणि संध्याकाळी घरी परतलेल्या पक्ष्यांचा कलकलाट होताच.

तासाभराने पोटात कावळे कोकलायला लागले. टाईम झोन वेगळा असल्याने आमची खरेतर झोपायची वेळ झाली होती. थकवा जाणवत होता. तरीही जवळच्या एका रेस्टॉमध्ये गेलो. दिवसभर बरेच जंक झालेले असल्याने 'थाई करी, भात आणि फळे' खाल्ली. जेवताजेवता बोका काय करतोय हे पहावे म्हणुन अ‍ॅप उघडले. त्याची सिटर येऊन गेलेली नुकतीच. त्यामुळे भुकेला नसला तरी अस्वस्थ वाटत होता. वर खाली फिरुन सर्व खोल्यांतुन शोधत होता आम्हाला. वाईट वाटले आणि एका जवळच राहणारया मित्राला फोन केला. तो टीव्ही पहात होता. त्याला म्हंटले जे काही पाहतोयस ते आमच्या घरी जाऊन पहा प्लीज. आता येथे ही काळोख पडत होता. दुसरया दिवशी भटकंती चालु करायची असल्याने लवकर झोपलो.

तर, आजचा दिवस होता रेनबो फॉल्सचा. Concierge ने सुचवले की तेथपर्यंत जाताच आहात तर जवळच 'Akaka Falls State Park' आहे तेही पहा. आमच्या हॉटेलातच नाश्ता केला आणि निघालो. नाश्त्याला नेहमीचेच अमेरिकन ब्रे.फा आयटम्स होते पण मला आवडली ती त्यांची अतिशय फ्रेश चवीची सुप्स आणि ब्रेडचे गोडतिखट प्रकार.

रेनबो फॉल्सची ड्राइव्ह तासाभराची होती. आमच्या हॉटेलवरुन तेथे पोचायला 'ब्लॅक सॅडल रोड'च जातो. अतिशय सुंदर ड्राइव्ह. सुरुवात केली तेव्हा गरम तापमान होते आणि लाव्हा सुकलेली जमीन होती. साधारण ४५ मिनिटांनंतर मात्र आम्ही धुक्यांत अणि ढगांत शिरलो आणि तापमान १०/१५ फॅ खाली गेले. कोरडी जमीन मागे पडली आणि हिरवीगार झाडी दुतर्फा लागली. अधुनमधुन टुमदार घरे आणि शाकारलेल्या बागाही दिसु लागल्या. १५ मिनिटे ती हिरवळ, रंगीत फुले, फळझाडे डोळ्यांत साठवुन रेनबो फॉल्सला पोचलो.

मॉम, खरंच रेनबो दिसेल का या मुलाच्य प्रश्नावर मी हो, बहुतेक, असेच उत्तर देत होते. धबधब्याच्या कठड्यावर पोचलो आणि फेसाळ, शुभ्र अशा झोकावणारया पाण्यात खरंच इंद्रधनुष्य दिसले. फोटोत नीट पकडू नाही शकले पण तरीही देतेय फोटो. बराच वेळ स्तब्धपणे ते दृष्य मनात साठवत घेत उभे राहिले. मग आजुबाजुचा परिसर फिरुन पाहिला. अगदी कैक हजारो वर्ष जुने वृक्ष होते तेथे. जाडजुड पारंब्या आणि भरदिवसाही मिट्ट काळोख होईल अशी त्यांची सावली.

तेथुन पाय निघेना पण मग इतर ठिकाणेही पहायची म्हणुन निघालो आणि 'अकाका' फॉल्सच्या रस्त्याला लागलो. वाटेत हा स्टॉल दिसला आणि थांबलोच.

ताजं ताजं शहाळंपाणी, अननस, पपई, पेरु, ऊस असं तुडुंब पोट भरेस्तोवर खाल्लं. इतकी गोड अननसं मी आयुष्यात पहिल्यांदाच खाल्ली. अगदी मधुर आणि रसाळ. जराही डोळे मिचमिचले नाहीत खाताना की दात आंबले नाहीत. शहाळंही प्रचंड मोठं आणि अगदी गोड पाणी, मलईवालं होतं. मी आठही दिवस जेथे मिळेल तेथे अननस खाल्ले. एकतर हे माझे आवडते फळ आहे आणि म्हंटले इतके गोड अननस परत हवाईला आल्याशिवाय मिळणार नाही.

अकाका फॉल्सला थोडे चालावे लागते पण रेनफॉरेस्ट एरिआ असल्याने अतिशय सुखद वाटते त्या पायवाटेने जाताना. धबधब्याचे दर्शन तर निव्वळ अप्रतिम. धबधब्याचा 'सोलो' मिळाला नाही त्यामुळे हाच चालवुन घ्या. उंचीवरुन पडणारा धबधबा तसाही कॅमेराच्या छोट्या लेन्समध्ये पुर्ण मावत नव्हता.

एव्हाना दुपारची जेवायची वेळ झाली होती. तेथुन निघताच मेन रस्त्याला लागताच जे रेस्टॉ दिसले तेथे जेवलो. हवाईचे प्रसिद्द जेवण म्हणजे, 'Luau Pig' (जमिनीत एक खडा करुन त्यात जाळ करुन, गरम दगड मांडले जातात आणि त्यावर मांस शिजवले जाते). आम्ही पोर्क खात नसल्यामुळे हे चाखता आले नाही पण इतर पदार्थ चांगले होते.

जवळचे ऊमामा फॉल्सही आजच करुन घेऊया असा विचार मनात आला आणि तेथे फोन करुन झिपलाइन्स चालु आहेत का विचारले. तेथे पोचल्यावर मुलाचे वजन पुरेसे नसल्याने त्याला झिपलाइन करता येणार नाही असे समजले. मग सगळेच चालतच फिरलो. हा परिसरही अतिशय देखणा आहे.

ट्रॉपिकल गार्डन आणि रिवर वॉक अतिशय सुंदर आहे. आजुबाजुला घनदाट, ओली झाडी, भरदिवसा पडलेला काळोख आणि नीरव शांतता. असेच चालत रहावे आणि ही वाट कधीच संपु नये असे वाटत होते. अगदी शांत परिसर. फक्त धबधब्याचाच काय तो आवाज. मध्येमध्ये क्वचित पक्ष्यांचे गुंजन. हवाईचे वैशिष्ट्य म्हणजे येथे सरपटणारे प्राणी नाहीत. इथली इकोसिस्टिम पुरातन काळापासुनच अशी आहे की येथे फक्त निरुपद्रवी प्राणी, पक्षीच राहतात. जंगली प्राणी, माकडे, हरणे, ससे, साप, मगरी, घुबड इत्यादि जमातीच येथे नाहीत. येथे जे पाणी, पक्षी आढळतात त्यांना काहीच 'डिफेंस मेकॅनिझम' नाही. म्हणजे की नखं, काटे, विष वगैरे. अगदी नंदनवनच म्हणा की. हवाईत मध्यंतरी बेकायदेशीर रितीने साप आणण्याचे प्रयत्न काही संघटनांनी केले तेव्हापासुन एअरपोर्टवर अगदी कसुन तपासणी चालते. कुठलीही फुले, फळे, धान्य, खाद्यपदार्थ नेण्या, आणण्याचे कडक नियम आहेत. मी परत येताना चाफा घेऊन आलेय ( पिवळा आणि लाल). बघु कसा तरतो ते आमच्या थंड हवेत

एव्हाना हॉटेलला परत चला अशी मुलाची भुणभुण सुरु झालेली. मोटीवेशन अर्थातच स्विमींग पुल. काळोखही पडु लागलेला. दीड तासांत हॉटेलवर पोचलो. तेथे हवाईअन कलचरल प्रोग्रॅम सुरु होता. तो थोडावेळ पाहिला. सोबतीला अर्थातच 'mai tai'. बार्बेक्युही होता. थोडं चरलो आणि समुद्रावर फिरुन आलो. उद्याच्या दिवसाचे प्लॅनिंग केले. उद्या संपुर्ण दिवस 'वॉल्कॅनोज नॅशनल पार्क' ला डेडिकेटेड असणार होता.

हवाई - भाग २ - पुर्वतयारी आणि प्रयाणः https://www.maitrin.com/node/3314

पार्कची पार्श्वभुमी थोडक्यात सांगायची तर, सुमारे ७० दशलक्ष वर्षांपुर्वी पॅसिफिक महासागरात उसळलेल्या ज्वालामुखीमुळे जमीन समुद्रातुन वर आली आणि जी बेटे झाली ती म्हणजेच 'हवाई'. साऊथइस्ट आशियातुन वारयाबरोबर वाहत आलेले किडे, परागकण, बिया, स्पायडर्स तसेच पक्ष्यांनी पोटातुन अथवा पंखांवरुन वाहावलेल्या बिया, समुद्राच्या लाटांनी वाहत आलेले किडेमकोडे अशा काही मार्गांनी हवाई बेटावर जीवसृष्टी निर्माण झाली. काही उभयचर, सस्तन प्राणी, सरपटणारे प्राणी इ. मात्र येथे पोचु शकले नाहीत. हळुहळु येथील झाडांच्या, पक्ष्यांच्या, प्राण्यांच्या नवीनच जाती येथे जन्मल्या. ज्या आशिया खंडातील काही जातींशी साम्य दाखवतात.

एकदा हवाईला असतानाच मी नवरयाला म्हंटलेही, "का म्हणुन अमेरिकेने हे बेट जिंकले? एखाद्या आशियाई देशाचेच मालकत्त्व हवे या बेटावर". मग आम्ही बराच राजकीय वाद घातला आणि नंतर अमेरिका, आशिया, भारत, मुंबई, असे करत करत एकमेकांच्या घरी पोचलो. एकमेकांचा अजुन कुळोद्धार व्हायच्या आतच आपण हवाईत आहोत आणि तरीही भांडतोय? याचे भान आले आणि एक एक बिअर पिऊन शांत झालो.

तर मुळ मुद्दा हा की, हवाईचे 'वॉल्कॅनोज नॅशनल पार्क' अशा वनस्पती आणि जीवांचे संवर्धन करण्याचे कार्य करते. ही 'युनिक इकोसिस्टीम' अशीच रहावी यासाठीच प्रामुख्याने हे पार्क उदयाला आले आहे. आणि ७० दशलक्ष वर्षांपुर्वी झालेल्या ज्वालामुखीचे सर्वाधिक अवशेषही याच पार्कमध्ये आढळतात.

या पार्कच्या सध्याच्या स्थितीबद्दल मी काढलेली माहिती अशी होती की, मे २०१८ ला येथे ज्वालामुखीचा उद्रेक झाला आणि पुढील ३ महिने गरमागरम लाव्हामुळे पार्क बंदच ठेवावे लागले. पार्कजवळील काही निवासीत भागांतील ७०० च्या आसपास घरांचेही नुकसान झाले. पार्कजवळील काही भागात भुकंपही झाले आणि कडीकपारी कोसळुनही रस्ते बंद झाले. साधारणपणे सप्टेंबर २०१८ च्या सुमारास हा लाव्हा थंड झालेला पण पार्कचे काही विभाग मात्र बंदच ठेवलेले. रस्ते दुरुस्ती, पाइपलाइन्स इ. नवीन टाकायचे म्हणुन. आम्हाला डिसेंबरात जरी पार्क खुले असणार होते तरी फिरण्यावर बंधने असणार होती. ती अर्थातच आमच्याच सुरक्षिततेसाठी.

पार्क बरेच मोठे आहे. एक गोल वळसा घातला तर ६०/६५ किमी होईल एवढे मोठे. आम्ही तेथे पोचलो तेव्हा ११ वाजलेले. आमच्या वायकोलोआच्या हॉटेलपासुन २ तासांची ड्राइव्ह. रस्त्यात मध्येच हा फोटो काढला. कुणी 'लेले' आहेत का ईथे?

इथे पोचलो तेव्हा कुंद हवा आणि पावसाचा हलका शिडकावा चालु होता. येथे फिरताना जॅकेट्/स्वेटर मस्ट आहे. मोकळा परिसर असल्याने बोचरा वारा येतो. विझीटर सेंटरवर आम्हाला पार्कचा मॅप मिळाला आणि कुठुन ड्राइव्ह चालु करावी, कसे जावे, कुठे थांबावे याबद्दल मार्गदर्शन मिळाले. 'ज्युनिअर रेंजर' चा एक दिवसभराचा प्रोग्रॅमही होता, त्यात मुलाने उत्साहाने भाग घेतला. या उपक्रमाअंतर्गत दिवसभर फिरुन एका बुकलेटमध्ये २०/२५ प्रश्नांची उत्तरे लिहावी लागतात. पार्क फिरुन झाल्यावर सिनीअर रेंजर ही उत्तरे तपासतो आणि ज्युनिअर रेंजरचा बिल्ला आणि प्रशस्तीपत्रक द्यायचे की नाही ते ठरवतो.

बुकलेट घेऊन आम्ही एक माहितीपट पहायला ऑडिटोरिअममध्ये शिरलो. येथे हवाईचा शोध कुणी, कसा लावला. मग किती देशांतील लोक येथे हक्क सांगावयास आले. त्यांनी कशी संस्कृती वाढवली वा नासवली हे सांगितले. अतिशय सुंदर चित्रफीत होती. हवाईचे काही दुर्मीळ पक्षी, प्राणी, लोप पावलेली हवाईयन घरे, भांडी, कपडे, लोक, दागिने, हत्यारे दाखवली. वाईट वाटलेच. माणुस जेथे जेथे पोचला तेथे तेथे त्याने स्वतः च्या सोईसाठी परिसराला बदलले आहे. पण आता तरी जे काही पुरातन अवशेष उरले आहेत ते जपण्याचे आटोकाट प्रयत्न येथील संबंधित अधिकारी करत आहेत. टुरिस्ट लोकांनी काय करावे, काय करु नये याबद्दल्ही सुचना दिल्या आणि माहितीपट संपला.

पार्कमध्ये कुठेही खायला मिळत नाही म्हणुन आम्ही विझिटर सेंटरजवळील रेस्टॉमधुन लंच पार्सल घेतले. पाऊस जरी हलका होता तरी गारव्यामुळे पाँचोज विकत घेतले आणि निघालो. पहिला स्टॉप 'Crater Rim Drive'. क्रेटर म्हणजे जमीनीतला मोठा खड्डा जो की नैसर्गिक हालचालींनी तयार होतो. अगदी खोल दरीसारखा होता तो. किंवा महाकाय विवरही म्हणता येईल आतुन धुरही येत होता. जवळ जाऊन आत वाकुन पाहिले की भिती वाटत होती.

उद्रेकाच्या वेळी हे असे दृष्य दिसते: (हा फोटो आंतरजालावरुन साभार)

तेथुनच थोड्या अंतरावर जमिनीखालुन वाहणारे गरम पाण्याचे झरे होते. पाणी दिसत नव्हते मात्र एका विशिष्ट ठिकाणी उभे राहिले की अंगावर वाफा येत होत्या. अगदी सॉनाबाथच. जवळच्या झाडाझुडपांतुनही वाफा दिसत होत्या.

'सल्फर बँक' म्हणुन एक जागा होती, तेथे गंधकाने माखलेली जमीन, दगड होते. अतिशय उग्र वास होता त्या परिसरात.

तेथील स्थानिक लोकांचे म्हणणे असे की जमिनीखालील ज्वालामुखी अजुनही विझलेला नाही आणि खोल भुगर्भात तो उसळतोच आहे. शास्त्रज्ञही म्हणत आहेतच की हवाईला काही वर्षांत महाप्रलयी ज्वालामुखी होईल. संशोधन चालु आहे. काही स्थानिक म्हणतात की 'पेले' नावाची जी ज्वालामुखीची देवता आहे (जिने हवाई बेट बनवले आहे) ती सध्या आराम करत पहुडली आहे. ती उठली की प्रचंड अवतार घेऊन दर्शन देईल. जमले तर या स्थानिक दंतकथांवर एक वेगळा भाग लिहेन. सध्या हा तिचा फोटो पहा.

पुढचा स्पॉट 'लाव्हा ट्युब' (Lava Tube -Tropical forest area featuring a long, subterranean cave formed by ancient flowing lava.) या ट्युबच्या आत जायला सध्या मनाई होती. काही काम चालु आहे. मात्र जवळपासचा 'रेन फॉरेस्ट' परिसर खुप सुंदर आहे. दगडाच्या पायरया, ओलीहिरवी झाडी, वृक्ष आणि गुहेच्या तोंडाशी असलेला काळोख. बोगद्यात शिरायचा मोह महत्प्रयासाने टाळला. हो, गार्ड्स पार्कच्या बाहेर काढु शकतात नियम उल्लंघन केल्याबद्दल. कॉलेजला असताना सर्रास असले उद्योग केलेत पण आता मुलासमोर चांगले उदाहरण ठेवावे म्हणते.

आणि हा आतुन: (आंतरजालावरुन साभार)

पुढे 'Devastation Trail' या ट्रेलवर १९५९ साली झालेल्या ज्वालामुखीच्या उद्रेकामुळे तयार झालेले 'क्रेटर' आणि इतर अवशेष आहेत. हे क्रेटर पहावले नाही मला. पाताळ पाताळ जे म्हणतात ते म्हणजे हेच असाच विचार माझ्या मनात आला. अंगावर काटा आला आणि मागे फिरले मी. फोटो नाहीत कारण मी घाबरुन काढलेच नाहीत. आणि जोरदार वारयामुळे नवरा मुलाला घट्ट पकडुन उभा होता त्यामुळे त्यानेही काढले नाहीत. हो, आमचा सुका बोंबिल उडुन जाईल अशी भिती वाटली नवरयालाही. अतिशयोक्ती नाही पण एखादे लहान मुल तोल जाऊन पडु शकते. तसा कठडा केलाय तेथे, पण कुणी जाल तर सावध रहा.

एव्हाना दमलेलो आम्ही. मग निवांत जागा शोधुन पोटपुजा केली आणि मुलाला बुकलेट भरायला बसवले. आमच्या मदतीने बरेच प्रश्न सोडवले त्याने. पार्कमध्ये फिरायला अजुनही बरेच आहे पण आमचे मन भरले आणि आम्ही ४ च्या सुमारास निघायचे ठरवले. परतीला काही झाडा फुलांचे फोटो काढले. पक्ष्यांचे मात्र काढणे कठीण आहे. गर्द झाडीत लपुन ते नुसतेच आपल्याला हाका मारत राहतात पण समोर येत नाहीत.

परतीला विझिटर सेंटरमध्ये मुलाचे बुकलेट सबमिट केले. सिनिअर रेंजर म्हणुन एक ६५/७० वर्षांच्या आजीबाई होत्या. अतिशय प्रेमाने मुलाला प्रश्न विचारले त्यांनी. त्याची जी उत्तरे चुकलेली ती नीट समजावुन बरोबर केली आणि मुलाला एक शपथ घ्यायला लावली. त्या शपथेचा सारांश असा की ,'मी जिवंत असेपर्यंत निसर्गाचे, नैसर्गिक संपत्तीचे आणि अवशेषांचे जतन करेन. त्यांना नुकसान पोचेल असे वर्तन स्वतःही करणार नाही आणि इतरांनाही करु देणार नाही. प्लॅस्टीक, कागद इ. वस्तु गरजेपुरत्याच वापरेन. रिसायकल करण्यापेक्षा सुका कचरा कमीच होईल असेच पाहीन'. मला ही शपथ खुप आवडली. शपथ झाल्यावर मुलाला प्रशस्तिपत्रक दिले आणि त्याच्या शर्टला ज्युनिअर रेंजरचा बिल्ला लावला. तेथे उपस्थित लोकांनी टाळ्या वाजवल्या आणि मुलाच्या डोळ्यात जरा पाणी तरळले. आजीबाईंचे प्रेम ,कळकळ पोचली असावी त्याच्यापर्यंत. मलाही सोनाराने कान टोचले म्हणुन खुप आनंद झाला. त्या आजींचे मी मनापासुन आभार मानले. त्या म्हणाल्या, आमची पिढी आता ५/१० वर्षांत जाईल. तुम्ही आणि तुमच्या पोरांनी पृथ्वीची काळजी घ्यायला पाहिजे. मी मनापासुन हो म्हंटले आणि खरंच काही बदल केले घरी आल्यावर. तो स्वतंत्र लेखाचा विषय होईल. असो, हा पहा त्यांचा फोटो:

पार्कच्या बाहेर आलो आणि परतीच्या रस्त्यावरच एक सुंदर बीच आहे असे कळाले म्हणुन तेथे जायचे ठरवले. गाडीत बीचवेअर भरुनच निघालेलो. हवाईला पावलो पावली समुद्र आहे. कुठेही मनात येईल तेव्हा डुंबता यावे म्हणुन कपड्यांचा एक सेट गाडीतच ठेवलेला. बाकीचे उद्या लिहिते. दमले बुवा

हवाई - भाग ३ - आगमन आणि 'फॉल्स':https://www.maitrin.com/node/3319

वॉल्कॅनोज पार्कवरुन परतीच्या रस्त्यावर 'ब्लॅक सँड बीच' पहायचे ठरवले. याचे दुसरेच नाव 'Punaluʻu Beach' असे आहे. या बीचवरील सँड काळ्या बेसॉल्ट आणि वितळलेल्या लाव्हापासुन बनली आहे. जेव्हा लाव्हा वाहत येऊन समुद्राला मिळाला तेव्हा तेथेच थंड होऊन थांबला आणि हा बीच तयार झाला. येथे स्नोर्केलिंगही करता येते.

तत्पुर्वी वाटेत हा कॉफीचा मळा दिसला. नाव 'KAU Coffee Mill'. मिल आणि मळ्याची टुअरही देतात. पण आम्ही पोचलो तेव्हा बंद झाली होती. चालत्या गाडीतुन काढलाय फोटो त्यामुळे हललाय.

बीचवर गाडी पार्क केली आणि सगळ्यात पहिले लक्ष गेले ते सभोवतालच्या पुरातन वृक्षांकडे. या झाडाचे खोड पहा. सफाईदारपणे बनवलेला कठडाच वाटतोय की नाही? नवरयाकडे पाहु नका. नको तेव्हा नको तिथे उभे रहायची 'खोड' आहे त्याला.

तेथे एक कमळांनी भरलेले तळेही होते. त्यात बदके डुंबत होती. तळ्यावरुन जायला एक लाकडी पुल केलाय पण त्याच्या बरयाचशा पायरया तुटल्या आहेत त्यामुळे जपुन पाय ठेवावा लागतो. आजुबाजुला दलदलसदृश काळोखे पाणी आणि त्यावर येऊन लटकणार्‍या वृक्षांच्या पारंब्या. अगदी पुराणात दंडकारण्याचे वर्णन आहे ना तसा परिसर होता. मला वल्कले नेसुन फिरावेसे वाटु लागले. पण नंतर बीचवेअरवर ती हौस भागवली मी.

मुलाला निसर्गसौंदर्य वगैरे काही कळत नाही. सारखी काय झाडे फुले पाहता असे म्हणत त्याने आम्हाला ओढत ओढत समुद्राजवळ नेले. येथे मोठी पाणकासवे आहेत असे वाचल्याचे मी नवरयाला सांगत होते तेवढ्यातच एक कासव दिसलेही. पाठोपाठ दुसरेही आले. बराच वेळ त्यांची गंमत पाहिली आणि मग पाण्यात शिरलो. सुखद गार स्पर्श. सुर्यास्त व्हायला १५/२० मिनिटेच अवकाश होता. तोपर्यंत लाटांशी भरपुर खेळलो. स्नोर्कलिंगही केले. पण आमच्या हॉटेलच्या बीचवर केलेले स्नोर्कलिंग जास्त लक्षात राहिले माझ्या. त्यावर पुढच्या भागात लिहेन.

भरपुर हुंदडुन झाल्यावर झाडीत जाउन कपडे बदलले आणि जेवणाची सोय करावी म्हणुन गुगलला शरण गेलो. वाटेवर 'कोना 'एक इंडियन रेस्टॉ आहे हे कळले आणि गाडी त्या रस्त्याला हाकली. २/३ दिवस भारतीय पदार्थ न मिळाल्याने आज ते मिळायलाच हवेत अशी परिस्थिती होती. हवाईची (big island ची) आणखी एक आवडलेली गोष्ट म्हणजे येथे पावलोपावली मॅकडी, पिझा शॉप्स आणि तत्सम फास्ट फुड रेस्टॉ. अजिबातच नाहीत. मुलाची ही सर्वात नावडलेली गोष्ट आहे हे नमुद करते. तर, 'कोना' येथे पोचल्यावर कळले की हे भारतीय नाही तर नेपाळी रेस्टॉ आहे. पण चालतंय की. बिर्याणी, टिक्का, नान, चहा, लस्सी असे सगळे मिळाले. चव काही फार बरी नव्हती पण त्यावेळेस ते बेस्ट जेवण वाटले. अजुन आमच्या हॉटेलपर्यंत पाउणएक तासाची ड्राइव्ह बाकी होती. इतकं जेवलेलो की येथेच बीचवर पाय पसरुन झोपावे का यावर विचारमंथन केले. मग तो आळस समुद्रावर चालुन मांजरींना खाऊ घालुन घालवला. हो, ते सांगायचे राहिलेच.

हवाईला भरपुर मोकाट मांजरी आहेत. अगदी आमच्या हॉटेलच्या पार्किंगपासुन ते कुठल्याही बीचवर, मार्केटात, बागेत, अशा सगळीकडे मांजरी बागडताना दिसतात. बोक्यासाठी एखादी उचलावी असे सतत वाटायचे. पण म्हंटले नको, येथे नंदनवनात छान सगळ्या मांजरी/बोके सुखात राहतायत. आमच्या येथे थंड हवेत आणि बंदिस्त घरात यांना नाही जमायचे. तर, कुठल्याही रेस्टॉतले उरलेले पदार्थ आम्ही पार्सल करुन घ्यायचो आणि जेथे मांजरी दिसतील तेथे त्यांना खाऊ घालायचो. भटके कुत्रे फार नाही दिसले त्या मानाने.

हॉटेलवर पोचलो तर 'आवाज वाढव डिज्जे, तुला आईची शप्पथ हाय' शी मिळते जुळते हवाई गाणे लागलेले आणि त्यावर काही लोक नाचत होते. काहीतरी प्रायव्हेट पार्टी होती. आम्ही पुलमध्ये उतरुन अंग शेकत शेकत तो करमणुकीचा कार्यक्रम पाहिला. हे असे नाचायचे म्हणजे २/३ पेग्ज रिचवलेले हवेत. आणि मुलगा झोपल्याशिवाय ते शक्य नव्हते. पण तो कल्ला लवकरच थांबला आणि समुद्राचा मंद आवाज कानावर येऊ लागला.

उद्या 'Waipi'o Valley' ला जायचे होते. हे ठी़काण हॉटेलपासुन तासाभराच्याच अंतरावर असल्याने निघायची घाई नव्हती. उद्या वॅलीवरुन परत आल्यावर जरा हॉटेलही एंजॉय करायचे ठरवले. त्याप्रमाणे स्पा बुकींग केले आणि मुलासाठीही 'lei making', आणि 'dolphin watching' या अ‍ॅक्टिवीटीज बुक केल्या. तेवढाच मोकळेपणा आम्हाला.

सकाळी ११ च्या सुमारास वॅली जवळ पोचलो. वरुन नजारा असा होता.

ही वॅली उतरुन बीचपर्यंत जाता येते. मात्र अगदी स्टीप उतार असल्याने फक्त जीपनेच जाता येते. बाकी कुठलेही वाहन जाऊ शकत नाही. आता आली का पंचाईत. आमची मस्टँग काही जाऊ शकणार नव्हती. मी सुरुवात केली,"तरी मी सांगत होते की आपण जीप घेऊया'. नवरा लगेच "खोटं बोलु नकोस, आपण एसयुवी घेणार होतो. मस्टँग पाहुन तुम्हीच चेकाळलात". परत मी "मी नाही चेकाळले, हा चेकाळला". मुलाकडे बोट दाखवले, त्याने कानावर हात ठेवले. असा सुखसंवाद चालु असताना आमचा मांडवलीकिंग म्हणाला, "असुदे आपण हॉटेलात परत जाऊन टीव्ही पाहुया". आम्ही भानावर आलो, अरे, आपण कुठे आहोत काय करतोय! हवाईत भांडायचे नाही म्हणजे नाही. पायी जावे का? इथेतिथे चौकशी केल्यावर कळले की पायी उतरायला तशी फक्त ३० मिनीटेच लागतात. खरा प्रॉब्लेम आहे तो वर परत येण्याचा. पायी वर आलो तर तास दीड तास लागु शकेल. आम्ही दोघे एवढे सहज चढु शकतो असा विश्वास वाटला. प्रश्न मुलाचा होता. मी काही हल्ली त्याला उचलु शकत नाही. नवरा म्हणाला, नाही चालला तर मी घेईन उचलुन. असा रामभरोसे प्लॅन करुन आम्ही वॅली उतरायला सुरुवात केली.

बीचवर पोचल्यावर मात्र योग्य निर्णय घेतला ही खात्री पटली. अतिशय सुंदर, स्वच्छ पाणी. लाटा मात्र फार उंच येत होत्या. काही ठिकाणी संथही होत्या. बापलेकाला पोहता येते, मला नाही. त्यामुळे प्रत्येक लाट येऊन गेल्यावर मी तळागाळाला जाऊन गटांगळया खाऊन वर यायचे. हे मात्र लगेच सरळ उभे राहुन लाटेवर स्वार. माझी भरपुर टिंगलटवाळी झाली तेथे :radu: काय करु, स्विमिंग शिकण्याचा खुप प्रयत्न केला. दोनदा पर्सनल ट्रेनरकडुन शिकायचा प्रयत्न केला पण फ्लोट करण्यापलिकडे प्रगती झाली नाही.

धबधबा पहा समुद्रात कोसळतोय:

पाण्याच्या बाहेर आले आणि वाळुचा स्पर्श घेत फिरले (फोटो कमेंटमध्ये).

२ वाजता वर चढायला सुरुवात केली. वाटेत एक शिवलिंगासारखे देऊळ दिसले, जे उतरताना दिसले नव्हते. मी देऊळ म्हणतेय पण नक्की काय होते कुणास ठाऊक! मी नमस्कार केला आणि काय चमत्कार! पाठुन एक जीप आली आणि थांबली. आत एक कपल होते, त्यांनी विचारले सोडु का वर तुम्हाला? आम्ही आपले 'कशाला कशाला' असे उगीचच आढेवेढे घ्यायच्या बेतात असतानाच मुलगा थँक्यु म्हणुन टुणकन आत जाऊन बसला. मग आम्हीही बसलो बापडे. त्या कपलचे आभार मानले. नाहीतरी बीचवर एवढी एनर्जी घालवल्यावर आमची थोडी फॅ फॅ झालीच असती सहकुटुंब वर पोचताना.

हॉटेलात ४ च्या आत पोचायला हवे होते. वाटेत जेऊन घेतले आणि प्रसिद्द 'कोना' कॉफी प्यायली. मला काही विशेष आवडली नाही. तशीही मी चहाप्रेमी आहे. मुलाला त्याच्या अ‍ॅक्टीवीटीजना सोडले आणि आम्ही स्पामध्ये कपल्स मसाज घेतला. मला मसाज नेहमीच आवडतो पण नवरयाला तो नाजुक साजुक मसाज आवडला नाही. सगळा वेळ गुदगुल्या होत होत्या म्हणे :dokyalahat: आज आक्खी संध्याकाळ निवांत असणार होती. हॉटेलची सगळी दालने फिरलो. एका दालनात हवाईचे दुर्मीळ फोटो, प्रतिकृती होत्या. एका दालनातुन समुद्राचे सुंदर दृष्य दिसत होते. फिटनेस सेंटरमध्ये जाऊन वजन चेक करुन आलो. भटकंतीमुळे कमीच झाल्याचे दिसले. त्यावर खुष होऊन लगेच चरायला गेलो. हॉटेलात रोज एक सिग्नेचर डिश बनवायचे. त्या दिवशी हवाईयन टाकोज होते. ते 'mai tai' बरोबर स्वाहा केले. मुलाला पिकअप केले. त्याची स्विमिंग पुलची हौस त्याने पुरेपुर भागवुन घेतली. उद्या लांबचा पल्ला होता. 'हवाईअन ट्रॉपिकल बोटॅनिकल गार्डन' आणि 'केव्ज'.

रात्री झोपायच्या आधी बोक्याला कॅमेरयावर चेक केले. तो मस्त हात पाय पसरुन सोफ्यावर पहुडला होता. जागाच होता कारण शेपटी हवेत हलत होती. तो खुष असला की शेपुट अशी हवेत तरंगवतो. म्हंटले आज हा खुष का आहे? नवर्‍याचे उत्तर, त्याला वाटत असेल की हे लोक घरदार, मालमत्ता माझ्या नावावर करुन निघुन गेलेत आणि दिमतीला सिटर आहेच. अजुन काय पाहिजे आयुष्यात! बादशहासारखे वाटत असेल त्याला. म्हंटले असेल, तसेही असेल. मग आम्ही हाका मारुन मारुन बोक्याला पिडले. तो बिचारा भुत पाहिल्यासारखे कॅमेरयाच्या दिशेने पहात होता. "तुला काय आणु रे हवाईवरुन, खाऊ की माऊ"? असे त्याला विचारले. तो म्हणाला "म्याऊ"! अशा प्रकारे सुखात पहुडलेल्या बोक्याला छळुन आम्ही सुखाने झोपलो.

हवाई- भाग ४ - 'Hawai'i Volcanoes National Park': https://www.maitrin.com/node/3326

हे गार्डन कसे अस्तित्वात आले यामागे एक प्रेरणादायी कथा आहे. डॅन नावाच्या एका माणसाने १९७७ मध्ये 'हिलो' येथील समुद्राजवळच्या दरीत काही एकर जमीन विकत घेतली. अगदी घनदाट असे जंगलच म्हणा ना. येथे काहीतरी हॉटेल व्यवसाय करावा असे त्याच्या मनी होते. पण त्याच वेळी तेथील दुर्मीळ आणि सुंदर वनस्पती, झाडे, धबधबे पाहुन त्याला असेही वाटले की हे सर्व नीट जतन व्हावयास हवे. विचाराअंती त्याने निर्णय घेतला की येथे एक बोटॅनिकल गार्डन करावे. पण कसे? त्याच्याकडे ना काही माळीकामाचे ट्रेनिंग होते ना वनस्पतींचा अभ्यास ना काही. मुळचे सॅन फ्रॅन्सिस्को येथील घर आणि ट्रक्सचा व्यवसाय विकुन तो कुटुंबासमवेत हवाईतच स्थायिक झाला आणि पुढील ८ वर्षे दररोज तो घरुन जेवण बरोबर घेऊन निघायचा आणि वॅलीत येऊन काम करायचा. रात्री चिखलाने माखलेले अंग आणि कपडे घेऊन घरी परतायचा. आता त्याला त्याच्या ध्येयाने झपाटले होते. नंतर त्याने ३/४ मदतनीस घेतले. एकत्र मिळुन त्या दरीत पायवाटा बनवल्या. झाडांचे कमीत कमी नुकसान होईल अशा पदधतीने कठडे, पायरया बनवल्या. काही नवीन झाडेझुडपेही लावली. अथक परिश्रमांनंतर १९८४ मध्ये हे गार्डन लोकांसाठी खुले केले. सध्या ही एक नॉनप्रॉफिट संस्था आहे. गार्डनमध्ये फिरण्यासाठी फी आकारली जाते. व्हीलचेअर अ‍ॅक्सेसही आहे आणि चालायची इच्छा नसणार्यांना कार्टमध्ये बसुनही फिरता येते. त्याचे वेगळे शुल्क आकारले जाते.

या गार्डनला पोचेपर्यंतचा रस्ता खुप सुंदर आहे. रस्त्याच्या एका बाजुला उंच टेकड्या, त्यावरुन वाहत येणारे उंच धबधबे आणि दुसरया बाजुला उसळता समुद्र. हिरव्याकंच झाडांची आजुबाजुला दाटी. निसर्गाने येथे भरभरुन दान दिले आहे. वाटेत काही ऊसाचे मळेदेखील होते. गाडीतुन नुसते बाहेर पहात रहावे, फोटोही काढण्यासाठीही नजर हटवु नये असे वाटत होते. एका ठिकाणी गाडी थांबवुन ऊस, शहाळे, पपई, केळे, अननस खाल्ले. त्या विक्रेत्याने (जो नेटिव हवाईयन होता) मध्येच त्याच्या ५/६ वर्षांच्या मुलीला चापट मारली. कारण काय तर ती सारखा त्याचा फोन मागत होती. आम्ही चाटच पडलो. येथे असे कुणी आपल्या मुलांना रस्त्यात मारताना दिसत नाहीत. घरी भले धुऊन काढत असतील पण रस्त्यात मी तरी कुणाला मुलांना फटकवताना पाहिलेले नाही. काय प्रतिक्रिया द्यावी कळेना. न राहवुन मी त्या विक्रेत्याला म्हंटले, असु दे हो, माझा मुलगाही फोनसाठी हट्ट करतो. त्यावर त्याने मला बरेच ऐकवले. " सगळा अमेरिकन कल्चरचा प्रभाव आहे या मुलांवर. आम्हाला ते बिलकुल पसंत नाही. मुलं हट्टी होत चाललेयत. हे असे अधुन मधुन फटके द्यावेच लागतात त्यांना" वगैरे वगैरे. नवरा मध्ये पडला, अहो, भारतात पण मुले अशीच वागतात. कुठेही गेले तरी मुले अशीच. तरी त्या विक्रेत्याला पटेना. तेवढ्यात त्या मुलीची आई आली आणि त्या रडणारया मुलीला घेऊन गेली. आम्ही जरा त्याला समजावले, मुले आपल्या हातात सारखा फोन बघतात मग ते मागणारच वगैरे. पण तो आता चक्क आमच्याकडे दुर्लक्ष करु लागला. मग आम्ही निघालो. त्या मुलीचा विचार बराच वेळ मनात येत राहिला.

गार्डनमध्ये पोचलो आणि तिकीटे घेतली. प्रवेशद्वारापाशी डॅनची दगडात कोरलेली प्रतिकृती आहे. डॅन वयाच्या ८५ व्या वर्षी २००७ साली निवर्तले. त्यांचे स्मरण करुन त्यांना मनात थँक्यु म्हणत आत शिरलो. येथे सर्व प्रकारची फुलझाडे, घनदाट वृक्ष होतेच पण मला सर्वात जास्त आवडले ते तेथील ऑर्किड्स कलेक्शन. इतक्या वेगवेगळ्या रंगाची, आकारांची ऑर्किड्स मी नैसर्गिक वातावरणात प्रथमच पाहिली. दुकानात असतात पण एवढी फ्रेश नसतात. १०० एक फोटो नुसते गार्डनचेच आहेत. काही येथे देते.

ही पहा पायवाट. अगदी झाडा-पारंब्यांना हात लावत चालता येते.

गार्डनमधील एक धबधबा:

'Palm Jungle' येथे बसले की अंगावर झाडांवरुन दव पडते. खुप खुप फ्रेश वाटते.

ऑर्किड्सः

सगळेच सौंदर्य काही माझ्या कॅमेरात मावले नाही पण फार सुंदर 'लिली लेक', 'वडाचे बन' आणि 'केळीची बाग' ही पाहिली. इथेतिथे पडलेली आणि पायदळी येणारी फुले उचलुन जमतील तेवढी केसांत माळली. तेव्हापासुन मुलगा जरा अंतर ठेवुन पुढेपुढे चालु लागला. नवर्‍याचे सगळे लक्ष एका दुसर्‍या कपलकडे लागलेले होते. का तर म्हणे ते संशयास्पद वाटतायत. नंतर ते मला गुपचुप पाने तोडताना दिसले. काहीतरी प्रोजेक्ट असेल कॉलेजात असे सांगुन मी नवर्‍याला नाकासमोर चालण्यास बजावले. काय तरी कंपनी माझी! मला त्या माबोवरच्या जागुची प्रचंड आठवण आली. मनात म्हंटले ,अशा निसर्गसौंदर्याने बहरलेल्या ठिकाणी ती असती माझ्याबरोबर तर काय बहार आली असती हे असे ठोकळे घेऊन गार्डनमध्ये फिरण्यापेक्षा. प्रत्येक झाडा, फुलांखाली नावे लिहीली होती पण ही मंडळी वाचतील तर शपथ. चला चला, एकदाचे काय ते पहा आणि जेवायचे बघा असा सगळा दृष्टिकोन.

तेथेच एका ठिकाणी 'KU' ह्या हवाईअन देवाची उंच प्रतिकृती होती. जवळपास ३० फुट असावी. हवाईत चार प्रमुख देवदेवता आहेत: 'LONO' , 'KANALOA', 'KANE' and 'KU'. हे देव पृथ्वी आणि स्वर्गाचे रक्षक आहेत असे मानतात. हा पहा ''KU':

गार्डन जेथे संपते तेथे ते समुद्राला जाऊन मिळते.

एके ठिकाणी समुद्र हा असा अंगावर उसळत होता. अंगावर शहारे येत होते:

अगदी रोमँटिक स्पॉट होता. आमचं लहान पात्र आम्ही पेकिंग केले तरी लाजतं त्यामुळे आम्ही फक्त 'दोन ओंडक्यांची सागरात होते भेट' अशी गाणी गायली. त्याला मराठी गाणी कळत नाहीत अजुन. बराच वेळ समुद्र पहात बसुन राहिलो. तेथे दिवसभर पहुडावे किंवा निवांत पुस्तक वाचत बसुन रहावे अशा अनेक जागा होत्या. आम्हाला मात्र 'Kaumana Caves' ही पहायचे असल्याने आम्ही तेथुन निघालो.

'कॉमाना केव्ज' ही एक प्रचंड मोठी 'लावा ट्युब' आहे जी १८८१ च्या ज्वालामुखीच्या वेळी निर्माण झाली. आम्ही पुर्ण गुहा फिरलो नाही कारण मुलगा दमला होता आणि काळोखात जायला त्याला आवडत नाही. तरी मी आत शिरल्यावर पाठीपाठी आलाच.

तेथे आजुबाजुला पडलेले काही दगड वेचले. ज्वालामुखीमु़ळे छान जाळीदार नक्षी असलेले, तांबड्या रंगाचे फोटो असलेले, ज्वालामुखीचे घाव सोसलेल असे ते दगड आता आमच्या शोकेसमध्ये विराजमान आहेत. भरपुर फोटो काढले आणि तेथुन निघालो. ज्वालामुखीमुळे हा भुभाग काही वेगळाच घडलाय. आयलंडच्या काही भागांत विपुल फळे, फुले आणि काही भाग नुसताच बंजर. पण त्या बंजर, खडकाळ जमिनीलाही सौंदर्य आहे. आणि एका दिवसातच अतिशय गरम हवा ते पाऊस, बोचरी थंडी, घाम, हुडहुडी भरणारी थंडी या सगळ्याचा अनुभव एकाच बेटावर घेता येतो.

त्या संध्याकाळी हॉटेलात लवकर पोचलो म्हणुन फ्रेश होऊन शॉपिंगसाठी बाहेर पडलो. तेथे शॉपिंगसाठी अशी शटल होती.

हॉटेलच्या जवळ दोन 'स्ट्रीप मॉल्स होते'. तेथे अनेक दुकाने, रेस्टॉ होती. एक छोटे मुवी थिएअटरही होते. आम्ही काही छोटी मोठी खरेदी केली. शॉपिंग टीप म्हणजे अशी देईन की, हवाईत 'ABC Stores' या दुकानाच्या शाखा सगळीकडे आहेत. तेथे अगदी ५ डॉलरपासुन गिफ्ट्स मिळतात. मुलांच्या शाळेत, शेजारीपाजारी, ऑफिसात सुवेनिअर म्हणुन वाटायला उत्तम. मी तेथेच एक 'कोकोनट ब्रा' आणि' गवताचा स्कर्ट घेतला. एखाद दिवस बीचवर घालुन फिरेन म्हणुन. खुप वर्षांची फँटसी होती माझी कोकोनट ब्रा घालण्याची. त्याचे किस्से नंतर. खरेदीनंतर जपानी रेस्टॉमध्ये जेवायला गेलो. चविष्ट फिश डिशेस होत्या. 'साकी' प्यायलो. जरा जास्तच अल्कोहोल होते त्यात. मला थोडं टुन्ना टुन्ना झाल्यासारखे वाटले म्हणुन बाहेर स्टारबक्समध्ये कॉफीही प्यायलो. खादाडी करुन समुद्रावर फिरायला गेलो.

मानसीने पहिल्या भागावर प्रतिक्रिया देताना विचारले होते जपान्यांबद्दल. हवाईत बरेच जपानी स्थायिक झाले आहेत. नाजुक चणीचे आणि ओठांच्या इवलुश्या हालचाली करुन बोलणारे जपानी. बाकी स्थायिक अमेरिकन्स आणि काही नेटिव हवाईअन. मुळचे हवाईअन लोकं हे चांगले मजबुत अंगापिंडाचे असतात. अगदी शाळेत जाणारी लहान मुलेही गुटगुटीत, बाळसेदार. हा फोटो पहा. हा आमचा 'ग्लास बॉटम टुअर' चा गाईड. हा नेटिव. फार गमत्या होता हा:

ग्लास बॉटम टुअर म्हणजे बोटीचा तळ काचेचा असतो, अशा बोटीतुन खोल समुद्रात जायचे आणि बोटीच्या काचेच्या तळातुन पाण्याखालचे दृश्य पहायचे. ज्यांना स्नोर्कलिंग, डायविंग शक्य नाही त्यांच्यासाठी मस्त पर्याय आहे हा. हे काही पाण्याखालचे फोटो. आम्ही अनेक प्रकारचे मासे, वनस्पती, खडक पाहिले. माझ्या सारख्या पोहता न येणारयांना हा समुद्रस्रुष्टी पाहण्याचा सुरक्षित मार्ग आहे.

येथेच थांबते आज. काही फोटो टाकते कमेंट्समध्ये.

हवाई - भाग ५ - 'ब्लॅक सँड बीच' आणि 'Waipi'o Valley': https://www.maitrin.com/node/3331

शिर्षक गंमत म्हणुन तसे लिहिलेय हा, नाहीतर येतील 'तुपारे' फॅन्स धावत. आम्ही ९० मिनिटे का होईना सरंजामेंसारखे फिरलो

आतापर्यंत बरेचसे बिग आयलंड फिरुन झाले होते. वॉल्कॅनोज पार्क, फॉल्स, बोटॅनिकल गार्डन, वापिओ वॅली, ५/६ ठिकाणचे बीचेस, ग्लास बॉटम टुअर, पॅरासेलिंग. पण मन भरले नव्हते. माझे सारखे मागणे चालु होते नवर्‍याकडे की मला अजुन काहीतरी अद्भुत पहायचेय. अशा ठिकाणी जायचंय जिथे दुर दुर पर्यंत एकही माणुस, गाडी, वस्ती काही नको. फक्त आणि फक्त निसर्ग. नवरा आता हिला काय दाखवावे अशा विचारात गुगलला शरण गेला पण काही सापडेना त्याला. मग लॉबीत जाऊन जरा चौकशी केली असता कॉन्सिर्जकडुन 'Waterfalls of Kohala' चे माहितीपुस्तक मिळाले. ९० मिनिटांची एक हेलिकॉप्टर टुर होती. त्यात लिहिले होते की आयलंडच्या 'कोहाला' साइडच्या कोस्टवरुन हेलिकॉप्टर जाईल आणि कधीही पाहिले नसेल असे विलक्षण धबधब्यांचे दर्शन होईल. निळाशार समुद्र आणि उजवीकडे काळोखी दरया, सुमारे २७०० फुट उंचीवरुन कोसळणारे धबधबे आणि २५०,००० एकरांचा हिरवाकंच पट्टा असे सगळे दिसेल. एका धबधब्याच्या पायथ्याशी लँडिंग होईल आणि तेथे अर्धा तास खेळता येईल. माहितीपुस्तकात काही फोटोही होते. तिघांचा मिळुन १३०० डॉलर खर्च होणार होता. खरंच वर्थ असेल का असा जरा विचार केला. पण नवर्‍याने हट्ट पुरवणे मनावरच घेतलेले त्यामुळे लगोलग दुपारी १२ च्या टुरचे बुकिंग केले.

आता आमची तयारी सुरु झाली. पुर्वी एकदा आम्ही ३० मिनिटांची राइड केली होती स्मोकी माउंटनला. माझ्या पोटात गोळा येतो हेलिकॉप्टरच्या टर्ब्युलंसमुळे. त्यामुळे मी फक्त फलाहार केला. धबधब्यात उतरण्यासाठी काही कपडे पॅक केले आणि निघालो. आमच्या हॉटेलपासुन जवळच त्यांचे हेलिपोर्ट होते. तेथे गेल्यावर सेफ्टी विडिओ पाहिला, पायलटला भेटलो आणि काही बेसिक गोष्टींची माहिती करुन घेतली. हेलिकॉप्टरच्या आत संभाषण करण्यासाठी कुठले हेडफोन्स, मायक्रोफोन्स वापरायचे, पायलटला अचानक काही झाले तर कुठले बटण दाबायचे वगैरे.

हेलिकॉप्टर उडाले आणि आलाच माझ्या पोटात गोळा. मी पायलटच्या बाजुला बसलेले आणि नवरा व मुलगा पाठी. माझे आणि पायलटचे एकत्रित वजन आणि मुलाचे व नवर्‍याचे एकत्रित वजन असा हिशोब करुन पायलटनेच हा निर्णय घेतलेला त्यामुळे आम्ही तो मान्य केलेला. माझे वेडेवाकडे हावभाव पाहुन पायलट म्हणाला, हे काहीच नाही. आपण जसेजसे वॅलीच्या जवळ जाऊ ना तसा तसा टर्ब्युलंस अजुनच वाढणार. नवरा पाठुन, "अरे तिला असे काही सांगु नकोस रे, ती उलटी करेल. अगं तु बाहेर बघत बस पाहु". पायलटने मला त्याच्या खिशातुन मिंट्स काढुन दिले आणि म्हणाला हे घे, ह्याने सिकनेस जाईल. मी त्याला थँक्यु म्हणाले. पाठी नवरा अस्वस्थ झाला आणि त्याच्या माईकमधुन खेकसला, "त्याला त्याच्या कामावर नीट कॉन्संट्रेट करु दे, बाहेर बघ किती मस्त दिसतंय". हा शुद्द जळकेपणा! पण खरेच बाहेरचा नजारा खुप सुंदर होता. मी कॅमेरा ऑन केला आणि बाहेर पाहु लागले. हवाईला इंद्रधनुंचे राज्य असेही म्हणतात. कारण येथे आकाशात रोजच इंद्रधनष्य दिसते. हे मी टिपलेले इंद्रधनुष्य. काचेतुन घेतल्यामुळे फोटो फार स्पष्ट नाहीत.

खालचा लँडस्केप तर अगदी खोटा वाटावा इतका रम्य होता. निळेहिरवे समुद्राचे पाणी, गडद हिरवी वॅली आणि त्यातुन खळाळत येणारे शुभ्र पाणी. पायलटने आता मंद संगीत लावले होते. त्या संगीताचे मला रोजा सिनेमाच्या संगीताशी साम्य वाटले. पोटातला गोळा गायब झालेला आणि मस्त तरंगल्यासारखे वाटत होते. मुलालाही ती प्लेलिस्ट आवडली. मस्त मुड आणि माहोलला आजेशी होती ती.

नंतर हेलिकॉप्टर जरासे खाली येऊन खोल दरीत शिरले. आणि आता तिन्ही बाजुंनी आम्ही धबधब्यांनी घेरावलो गेलो. न भुतो न भविष्यति असे दृष्य होते. वरचे आकाश दिसत नव्हते, खाली जमीन दिसत नव्हती. नुसते धुके, हिरवा काळोख आणि पाण्याचा आवाज. फोटो काढताच आले नाहीत कारण ते सगळं फोटोत पकडताच येणार नाही इतके अद्भुत होते. पाचेक मिनिटे तेथेच रेंगाळला पायलट. सगळे नि:शब्द! मग जरा बाहेर येऊन वेगळ्या अँगल्सनी घिरट्या घालुन, हेलिकॉप्टर उजवीकडे, डावीकडे करुन जंगलात फिरलो. असे दृष्य मी कुठल्या सिनेमातही पाहिलेले नाही. नाही म्हणायला बाहुबलीत काही विएफएक्स शॉट्स आहेत त्याच्याशी तुलना होऊ शकेल फारतर.

दरीतुन बाहेर आलो आणि पायलट म्हणाला आता आपण लँड करणार. आम्ही चक्रावलो. येथे हेलिपोर्टही दिसत नाहीए, अगदीच डोंगराळ भाग होता. येथे कुठे उतरणार? पण पायलट निवांत होता. त्याने समुद्राकडे हेलिकॉप्टर वळवले आणी एक यु टर्न घेउन दरीच्या पायथ्याशी गवतातच डिसेंड करायला सुरुवात केली. हेलिपोर्ट वगैरे काही नाही, एक जेमतेम अर्ध्या एकराचा सपाट जमिनीचा तुकडा होता तो. नवरा पाठुन, घे अद्भुत हवे होते ना घे, आपण जंगलात उतरतोय.

अगदी धब्धब्याच्या जवळुन नेत नेत धबधब्याच्या पायथ्याशीच उतरवले. मला विश्वासच बसेना. एवढा महाप्रचंड धबधबा, त्याचा कोसळण्याचा आवाज आणि आम्ही त्याच्या इतक्या जवळ! माहितीपुस्तकात वाचले होते की धब्धब्याजवळ लँडिंग आहे पण तेव्हा मनात म्हंटलेले असेल एखादा बारका धबधबा, पण नाही, हा म्हणजे अगदी उंच, महाकाय होता. तोंडाचा आ वासुन खाली उतरले आणि मान जमेल तेवढी वर करुन धबधब्याचा उगम पहात राहिले. कॅमेरात मावलाच नाही त्याचा सगळा आवाका.

आजुबाजुला जंगल होते. पायवाट वगैरे काही नाही. मुळात इथे ही हेलिकॉप्टर कंपनी सोडली तर कुणी येतच नाही त्यामुळे अगदी मोकळेपणा होता. बाहुबली सिनेमातल्यासारखेच जंगल, पाणी आणि एकुण वातावरण. अंगावर धबधब्याचे तुषार उडत होते. त्याचा आवाज इतका होता की जरा ओरडुन बोलावे लागत होते. कपडे काढुन ( म्हणजे वरचे लेयर्स काढुन, आत बीचवेअर होते) धबधब्याच्या आणखी जवळ गेलो आणि मला भितीच वाटु लागली. त्या बाहुबलीतलया शिवगामीसारखी मी वाहुन गेले तर! मुलालाही जरा लांबच ठेवले. धबधब्याच्या डायरेक्ट खाली नाही पण जवळपास पाण्यात मस्ती केली. चिंब भिजुन हुडहुडायला लागलो. तोवर पायलटने टेबल मांडून ठेवलेले. फेसाळती शॅम्पेन उघडली आणि चिज, चेरीज, पायनापल्स, क्रॅकर्स चा आस्वाद घेतला. मुलाला त्याने पेरुचे ज्युस दिले. जंगलात, धबधबा पहात कधी शँम्पेन पित बसु असे स्वप्नातही वाटले नव्हते, ती नशाच वेगळी! याचे वेगळे पैसे भरावे लागत नाहीत, हे सगळे एकच पॅकेज आहे. बाटली संपवुन आजुबाजुच्या जंगलात थोडे हिंडलो. खाली चिखल होता पण नवल म्हणजे तो पायाला चिकटत नव्हता. सगळी झाडे धबधब्यामुळे अगदी ओलीचिंब होती. धब्ध्ब्याचे पाणी वहात येऊन समुद्राला मिळते ती जागा पाहिली. तेथेही जरावेळ पाण्यात खेळलो. निघायची वेळ झाली तेव्हा वाटले येथे पुर्ण दिवस घालवायला मिळायला हवा. पण ठीक आहे, हेही नसे थोडके. माझे अद्भुत काहीतरी पाहण्याचे स्वप्न पुर्ण झाले. नवराही अगदी खुष, फ्रेश दिसत होता. अर्थात त्यात शॅम्पेनचा हातभार असावाच.

परतीसाठी टेकऑफ केले आणि आयलंडला बाहेरुन पहात पहात हॉटेलच्या दिशेला निघालो. मुलाने आता पायलटशी चांगली गट्टी केलेली त्यामुळे त्यांच्या अखंड गप्पा चालु होत्या. मी मात्र गप्प राहुन सगळं परत जगु पहात होते. 'भर लू अपनी आंखों में इन आंखो को मैं खोलु ना, घोंलू अपनी बातों मैं फिर इस दुनिया से बोलु ना' असे झाले होते माझे. पायलटला मात्र वेगळीच शंका आल्याने त्याने परत खिशातुन मला मिंट्स देऊ केले. बरा होता तसा. त्याचे घड्याळ फार आवडले मला. मी त्याला तशी कॉम्प्लिमेंटही दिली. नवरा जाणवेल इतका गप्प होता. आता फोटो दिसलाच आहे पायलटचा तर देतेच येथे:

अगदी तृप्त मनाने आम्ही परतलो. मुलाने त्यांच्या ऑफिसमधुन पेन घेऊन लगेच पायलटसाठी एक थँक्यु कार्ड बनवले आणि ग्रॅचुइटीबरोबर देऊ केले. आमच्या सगळ्या प्रवासाचे हेलिकॉप्टरमध्ये लावलेल्या कॅमेराने शुट झाले होते. हे त्यांनी आम्हाला आधी सांगितले नव्हते नाहीतर आम्ही जरा बरे वागलो असतो पण मग ते नैसर्गिक नसते, त्यामुळे असो. ती सिडी विकत घेतली आणि हॉटेलवर परत आलो. तेव्हा जेमतेम पाच वाजत होते. सुर्यास्ताला अजुन दीडेक तास होता. मग तेवढा वेळ हॉटेलच्या समुद्रावर जाऊन पहुडलो. मुलाने इटालियन खायची इच्छा व्यक्त केली त्यामुळे जरा लांब जेवायला गेलो.

रात्री मी माझी हवाईयन वस्त्राभुषणे, अलंकार बॅगेत नीट भरुन ठेवली. उद्या 'मॅजिक सँड बीच' वर जायचे होते आणि तेथेच मी कोकोनट ब्रा आणि गवताचा स्कर्ट नेसुन फिरणार होते. मुलगा मात्र ते नजरेस पडल्यावर लगेच विचारता झालेला, हे काय, तु एवढेच घालणार? इतर आयाबाया टु पिसमध्ये दिसलेल्या चालतात पण स्वतःची नाही मग त्याला समजावले की अरे बाबा, हवाईला येऊन हे करायची स्वप्ने फार वर्षे पाहतेय त्यावर असा बोळा फिरवु नकोस. तु 'मोआना' पाहिलायस ना? मग त्यात नाही का सगळे सदोदित असेच कपडे घालतात. मी थोडावेळाच घालणार आहे, कायमचे नाही. काय हा सासुरवास! झोपण्याआधी थोडा वेळ बोक्याला कॅमेर्‍यावर पाहिले. त्याने त्याचा ट्री टॉवर पाडून ठेवलेला आणि तो पडलाय म्हणुन गळा काढुन रडत बसलेला. सिटरला मेसेज केला की सकाळी लवकर जा आणि तो टॉवर उचल बाई. बोक्याची आम्ही कॅमेर्‍यातुन समजुत घालायचा प्रयत्न केला. तो घाबरुन लिविंग रुम मधुन त्याच्या लिटररुममध्ये चालता झाला. तेथे कॅमेरा नाही. तेवढा पोच आहे आम्हाला :ड आजचा संपुर्ण दिवस जादुई होता. ते सगळं आठवत झोपी गेलो.

आज एवढेच. इतक्या वेळा धबधबा हा शब्द लिहुन दमले मी.