"फोन कंटीन्यूअसली बज रहा है!" शुभदाच्या डेस्कसमोरून जाताना त्याला थांबवून शुभदा म्हणाली. तिच्या हातातल्या नोटपॅडवर पन्नासेक मेसेज होते. "दुनियाभरके लोग कॉल कर रहे है. लेकीन मैने कह दिया, आप बिझी है. फिर भी डॉ. आनंद लाईनपर है.."

त्याने केसांतून हात फिरवला. "हम्म, करो ट्रान्सफर." तो दार उघडून केबिनमध्ये शिरला. सायरासाठी वडीलधारी व्यक्ती फक्त डॉ. आनंद आहेत, म्हणूनच आत्ता त्यांच्याशी बोलायला तो उत्सुक नव्हता पण त्यांच्याकडे दुर्लक्षही करू शकत नव्हता. ते इतके नम्र आहेत की दुपारभरसुद्धा कॉल होल्ड करतील. त्याने फोन उचलून हॅलो म्हटलं. "डॉ. पै! द मॅन ऑफ द अवर!!" त्यांच्या आवाजातून उत्साह निथळत होता.

"गुड टू हिअर फ्रॉम यू डॉ. आनंद. हाऊ'ज रिटायरमेंट ट्रीटींग यू?"

"ओह, इट्स फाईन. थोडा बोर हो रहा हूं, मिसेस कहती है, अभी स्लो लाईफ की आदत नहीं हुई. सच कहू तो मैने दस हॉबीज ट्राय किये, गार्डनिंग, कुकिंग, ट्रेकिंग, ट्रॅव्हलिंग लेकिन लाईफ मे मजा नहीं है."

ऐकून तो थोडा हसला.

"सुनो अनिश.. " ते पुढे बोलत होते. "मैने ग्रँट के बारे मे सुना. व्हॉट ऍन अकम्प्लिशमेन्ट! यू मस्ट बी ऑन द मून!"

ऑन द मून? से डिप्रेस्ड लाईक हेल!
"हम्म, इट्स ग्रेट." मी थोडा जास्त उत्साह दाखवला पाहिजे.

"सुबह से मुझे बहोत लोगोंके कॉल्स आए, आय एम रिअली प्राउड ऑफ यू."

"थँक यू फॉर कॉलिंग, इट मीन्स अ लॉट!"

"अब कॉल किया है तो पूछ लेता हूं, सायरा का काम कैसे चल रहा है?

आला, भीती होती तोच प्रश्न आला. त्याच्या पोटात खड्डा पडला. त्याचं उत्तर येत नाही बघून डॉ. आनंद हसले. "डोन्ट टेल मी की तुमने उसे भगा दिया. अभी सिर्फ कुछ महिनेही हुए है."

"नो." तो पटकन म्हणाला."शी इज स्टिल वर्किंग विथ मी."

पलीकडे त्यांचा आवाज हसरा झाला. "गुड! सुनकर अच्छा लगा. आय होप जानेसे पहले तुम उसके लिए कोई पोझिशन ढुंढ लोगे. तुम्हारी जगह कोई नया सर्जन आने की बात हो रही है, अगर उसके टीम मे प्लेस नहीं होगी तो सायरासे कहो, मुझे कॉल करें. मैं कहीं रेफर करता हूं. मुझे उसकी चिंता लगी रहती है." त्यांनी सुस्कारा सोडला. "तुम उसको ज्यादा परेशान तो नहीं कर रहे?"

परेशान? मी तिला मुंबईबाहेर लांब एका गावाला शिफ्ट व्हायला सांगतोय. हाऊ'ज दॅट फॉर परेशान!

"नो. आय एम गोइंग इझी ऑन हर." तो खोटं बोलला.

"समहाऊ, आय डाऊट दॅट!" ते जोरात हसत म्हणाले. "ओके, तुम्हारा और टाइम नहीं लूनगा. सायराको मेरा मेसेज दे देना. मिसेस और मैं दोनो उसे याद करते है. अँड काँग्रॅटस अगेन! द वर्क यू आर गोइंग टू डू विल इम्पॅक्ट अ लॉट ऑफ लाईव्हस. यू शुड बी प्राउड!"

त्यांच्या शब्दांनी त्याचं गिल्ट अजून वाढलं.

फोन ठेवल्यावर खुर्चीत बसून त्याने खिडकीबाहेर पाहिले. हाऊ डिड आय स्क्रूड अप एव्हरीथींग सो बॅडली.. सकाळीच या खिडकीपाशी तो तिला घट्ट मिठीत घेऊन उभा होता आणि आता ती त्याच्या कॉलचं उत्तर तरी देईल का, शंका आहे.

तेवढ्यात इंटरकॉमवर त्याला कंसल्टेशन ला उशीर होतोय म्हणून शुभदाचा कॉल आला. तो सुस्कारा सोडून खुर्ची ढकलत उभा राहिला. कदाचित, डॉ. आनंदना ही सगळी परिस्थिती सांगून सल्ला विचारायला हवा होता. ते सायराला व्यवस्थित ओळखतात. विचारानेच त्याला हसू आलं, हो म्हणजे त्यांनी आधी धरून त्याचे कान पिळले असते.

तो कन्सल्टिंग रूमकडे चालतानाही विचार करत होता. आय नो, आय सक ऍट रिलेशनशीप्स. माझ्यासाठी पुस्तकातल्या सगळ्या कार्डिअ‍ॅक प्रोसिजर्स हातचा मळ आहेत पण हृदयाच्या आत घडणाऱ्या गोष्टींबद्दल माहिती झीरो. आय एम अ कम्प्लिट इडियट!

त्याने कशीबशी ती शिफ्ट संपवली. घरी जाऊन काय करावं हा प्रश्नच होता. तो पोचला तेव्हा त्याचा कुक स्वयंपाक करून निघून गेला होता. त्याने भाजी गरम करायला गॅसवर ठेवली. घरात पसरलेला थंड सन्नाटा त्याच्या मनाला मॅच करत होता. बॅकग्राउंडला काहीतरी आवाज हवा म्हणून त्याने टीव्ही लावला. डिस्कव्हरीवर जंगलाचे आवाज सुरू झाले.

मांडीवर प्लेट ठेवून जेवता जेवता त्याने फोन हातात घेतला. अपेक्षेप्रमाणे तिचा मिस्ड कॉल नव्हताच. त्यानेही कॉल केला नाही. तिला विचार करायला वेळ हवा होता, ते त्याला अगदी मान्य होतं. ईमेल उघडताच खंडीभर शुभेच्छांचे मेल्स त्याने स्क्रोल केले. तन्वीचा एक मेल होता, त्याकडे त्याने दुर्लक्ष केले. तिला जे काही सांगायचंय ते नंतर बघेन आत्ता वेळ नाही. त्याने जेवण संपवून भांडी डिशवॉशरला लावली आणि स्टडीत गेला.

प्रचंड काम होतं. हॉस्पिटलच्या ब्लू प्रिंट्स बघून बांधकामाची कामं असाईन करायची होती. आर्किटेक्ट, काँट्रॅक्टर्स अश्या बऱ्याच लोकांना कॉल, मेल्स पेंडिंग होत्या. त्याने प्रोजेक्ट रिपोर्टमध्ये खर्चाची जी प्रोजेक्शन्स दिली होती त्यात थोडेफार बदल हवे होते. सीएला कंसल्ट करायचं होतं. त्याने लॅपटॉप उघडला आणि कामाला लागला. उद्या दिवसभर ह्या जागेवरून तो हलणार नव्हता.

---

सायराने घरातली कामं संपवून उरलेला रविवार फक्त लोळत संपवला. तिला बेडमधून बाहेर यावसं वाटत नव्हतं. विचार करून करून डोकं दुखत होतं. अनिशला फोन करून बोलवावंसं वाटत होतं पण तो जवळ असला की विचार अजूनच बिघडतील. तिने फोन खाली ठेवला.

काहीही निवडलं तरी बदल हा होणारच होता. काही महिन्यात तो चिखलदऱ्याला जाणार. तिच्याकडे दोनच ऑप्शन होते, त्याच्याबरोबर जायचं किंवा इथे थांबायचं. त्याच्याबरोबर कसं जाणार, नेहाला सांगणार की मी तुला टाकून मुंबई सोडून जातेय.. निदान नेहाच्या ग्रॅज्युएशनपर्यंत लग्न करायचं नाही असं कुणी ठरवलं होतं!

पण दुसरा ऑप्शन त्याला सोडून इथेच राहण्याचा, त्याची कल्पनाही करवत नाहीये. तिला काहीच ठरवता येत नव्हतं, ती मधेच अडकली होती. काहीही खावंस वाटत नव्हतं. नेहाचा फोन आल्यावर ती खोट्या उत्साहात थोडंसं बोलली तेवढंच. रात्रभर तिने चिखलदऱ्याबद्दल सर्च करून माहिती गोळा केली. त्याने पाठवलेली प्रोजेक्ट रिपोर्टची फाईल वाचली. ह्या हॉस्पिटलमुळे मेळघाटातल्या आणि छत्तीसगड ते तेलंगणापर्यंत पसरलेल्या आदिवासी आणि सीमेवरच्या नक्षली भागातील गरीब लोकांना उपचार मिळणार होते. जे पुण्यामुंबईच्या मोठ्या हॉस्पिटलपर्यंत कधी पोचू शकत नव्हते. तिथले कुपोषण आणि बालमृत्यूचे प्रमाण वाचून, फोटो बघून तिच्या डोळ्यातून पाणीच आले.

हॉस्पिटलच्या ट्रस्टकडून केलेले अनिशचे मेळघाटातले काही कॅम्प उघडून तिने डीटेल्स वाचले. फोटोज पाहिले. स्पेशली एका फोटोने तिचा घसा दाटून आला. शरीराला भरपूर मशिन्स जोडलेल्या एका पाचेक वर्षाच्या बारीक मुलीला अनिश टेडी बेअर देत होता. ती इतक्या मशिन्सना जोडलेली होती पण तिच्या चेहऱ्यावरचं हजार मेगावॅटचं हसू फिकं झालं नव्हतं. तिने खालची कॅप्शन वाचली, Kiran has undergone a life-changing procedure thanks to Dr. Anish Pai and his team. She’ll now get to live a fuller, pain-free life.

त्या फोटोने तिला आधीच माहिती असलेली गोष्ट सिद्ध झाली. त्याला तिथे जायलाच हवं.

दोन दिवसांनी नेहा परत आल्यावर रात्री जेवताना तिच्या ट्रेकचं यथास्थित वर्णन ऐकून, तिथे काढलेले खंडीभर फोटो बघून झाल्यावर तिने हळूच विषय काढला. नेहा गेल्यापासूनच्या सगळ्या गोष्टी (अर्थात काही भाग वगळून) सांगून झाल्यावर तिने नेहाकडे पाहिले. "हम्म, हा खूपच मोठा प्रॉब्लेम आहे. लेट मी थिंक, मैं हूं ना!" म्हणत नेहाने तिच्याजवळ जाऊन खांद्यावर हात टाकला. तिने नेहाच्या खांद्यावर डोकं टेकलं. "नेहू, मी तुला सोडून कुठेही जाणार नाहीये. डोन्ट वरी." नेहाने तिच्या डोक्यावर थोपटलं.

पुढचे दोन तीन दिवस ते एकमेकांना फक्त ओटी मध्ये दिसत होते. ती पॅसेजमध्ये तो भेटण्याची शक्यता टाळत होती. एकमेकांशी संबंध फक्त स्क्रब होऊन, डझनभर लोकांमध्ये, ऑपरेट करतानाच येत होता. ती स्क्रब्ज आणि एप्रनच्या लेयरखाली लपत होती. सर्जिकल कॅप, मास्क आणि गॉगलसाठी थॅंक्यूच! काही बोलावं लागलंच तर ते समोरच्या केसबद्दल असायचं. तरीही त्याच्या वागण्यात तिला सटल हिंट्स दिसत होत्या की दोघांमधलं हे अंतर तिच्याइतकंच त्यालाही त्रास देतंय. प्रत्येकवेळी नजरानजर झाली की त्याच्या डोळ्यात सगळं दिसत होतं. वादळ, हुरहूर आणि सगळ्या उत्कट इच्छा. त्याच्या ओठांवर येऊन तिथेच विरून जाणारे शब्द.

तो सर्जरीनंतर तिथे थांबत नव्हता. पॅसेजमध्ये तिला थांबवायचा प्रयत्न करत नव्हता. तिने विचार केला का हेही विचारत नव्हता. पण आता त्याने विचारावं असं तिला वाटू लागलं होतं. त्याने थोडं पुश करायला हवं होतं. रविवारी तिला स्पेस हवी होती. सोमवार, मंगळवारपासून आतापर्यंत तिचं डोकं शांत झालं होतं आणि आता ती त्याला प्रचंड मिस करत होती. त्याच्या केबिनमधल्या खिडकीपाशी मारलेली मिठी आणि शेवटचा त्याच्या हातांचा स्पर्श होऊनही आता आठवडा होत आला होता. झोपता, उठता, बसता सगळीकडे त्याची आठवण येत होती. तिला ह्या सगळ्या डिसीजन मेकिंगच्या फुग्याला टाचणी टोचून काही क्षण तरी पुन्हा पहिल्यासारखे त्याच्या मिठीत घालवायचे होते.

रात्री नेहाने तिला सोफ्यावर बसवून हातात गरम कॉफी आणून दिली आणि तिने आश्चर्याने पाहताच डोळा मारला. "सो दीद, मला वाटतं एकच सल्युशन आहे, तू मॅकड्रीमीशिवाय राहू शकत नाहीस."

"नेहा, काहीही!" तिने नेहाकडे एक कुशन फेकलं.

"सिरीयसली! बघ दी, तुला माझी खूप काळजी वाटते मान्य. पण मी आता मोठी झालेय, आता चार महिन्यात माझं फर्स्ट यर संपेल मग मी उरलेली दोन वर्ष कॉलेजच्या हॉस्टेलवर राहू शकते. हॉस्टेलमध्ये माझ्या बऱ्याच मैत्रिणी आहेत, मी ऑफिसमध्ये चौकशी करून ब्रोशर पण आणलाय. फीजचा प्रॉब्लेम असेल तर आपण आपलं घर रेंट आउट करू. मी नो ब्रोकरवर चेक केलं आपल्या आजूबाजूला साधारण तीस हजार रेंट आहे. तेवढ्यात सगळे खर्च सहज मॅनेज होतील. तसंही दोन वर्षांनी एमबीएसाठी जिथे नंबर लागेल तिथे मला जावंच लागेल."

सायराने तिच्याकडे बघून डोळे मोठे केले. "नेहा, मी तुझ्यापेक्षा नऊ वर्षांनी मोठी आहे. ह्या सगळ्याचा  विचार मी केला नसेल का? पण मला गिल्टी वाटतं यार तुला असं एकटं सोडून जायला. ह्या जगात आपण दोघीच आहोत एकमेकींना आणि तू अजूनही माझी क्यूट बेबी सिस आहेस."

"ऑss दीss" नेहाने येऊन तिला मिठी मारली. "पण खरंच हे वर्कआऊट होईल ग. माझ्यासाठी तू तुझ्या फीलिंग्जचा बळी देऊ नको. ही इज द परफेक्ट गाय फॉर यू. डोन्ट लीव्ह हिम, सिरियसली! जा सिमरन जा, जी ले अपनी जिंदगी!"

"उगाच अमरीश पुरी बनायला जाऊ नकोस!" तिने नेहाला टपली मारली.

---

ओटीचं दार उघडून तो आत आला आणि तिचा श्वास अडकला. अंगातून एक लहर सळसळत गेली. आपल्या भावना काबूत ठेऊन त्याच्या इतक्या जवळ रोज काम करणं.. इट्स पेनफुल. सगळ्यांना हॅलो म्हणून त्याने पेशंट चेक केला. ती टेबलाशेजारी उभी राहून त्याच्याकडे बघत होती. त्याला तिच्याजवळ येऊन तिने धरलेल्या एप्रनमध्ये हात घालायला पाच सहा वर्षे लागली! फायनली त्याने तिच्याकडे बघितल्यावर पोटात पडायचा तो खड्डा पडलाच.

"मॉर्निंग सायरा." तो तिच्याकडे बघत म्हणाला. "ऑल सेट?"

"आता विचार करणं बास, मला वाटतं तू चिखलदऱ्याला गेलंच पाहिजे, मी इथेच थांबेन. नेहाला माझी गरज आहे आणि आत्ताच तर आपण एकत्र आलोय आणि त्या नेव्ही स्कल कॅपमुळे तुझे डोळे खूप इंटेन्स दिसतात आणि मी तुझ्या अजून अजून खोल प्रेमात पडत चाललेय, आपण खूप दिवस बोललो नाही तरीही. तू मला बरोबर येण्याबद्दल सिरियसली विचारलं होतंस का? कारण मी वेडेपणा करून आता हो म्हणण्याच्या तयारीत आहे."

हे सगळे शब्द तिने घसा खाकरून पुसून टाकले आणि खाली तिने तयार ठेवलेल्या ट्रे कडे बघितले.

"येस. रेडी टू गो."

"ओके देन, लेट्स गेट स्टार्टेड."

क्रमशः