बाहेर खाण्याच्या बाबतीत अनिवासी भारतीयांमध्ये दोन प्रकारचे लोक दिसतात, एक ज्यांना इथेही बाहेर रेस्टॉरंट मध्ये भारतीय जेवण आवडतं आणि दुसरे ज्यांना ते आवडत नाही. जे इथे बाहेर भारतीय नको असे म्हणणारे असतात, त्यांची कारणं वेगवेगळी असू शकतात. कुणी म्हणतात की घरी ते खातोच, पुन्हा बाहेर काय तेच? कुणी म्हणतात की इथे भारतीय म्हणजे फक्त पंजाबी, त्याच चवी सगळीकडे त्यापेक्षा ते नको, किंवा अजून काही आपापली कारणं असू शकतात. तर काहींना भारतीय पदार्थ आवडतात म्हणून, घरी स्वयंपाकाचा कंटाळा आला म्हणून तिथे जायला आवडतं.
आज २ जून उजाडला. आता सगळ्यांना परतीचे वेध लागले होते. टेंटची excitement संपून गादीची आठवण यायला लागली होती. पण अजुन धीर धरायला हवा होता. कारण आजचा ट्रेकिंगचा शेवटचा दिवस असला तरी longest distance कव्हर करायचं होतं. जवळपास १९ किमी.
इथे येऊन एकेक अनुभवत असताना इथली कमालीची शांतता हा एक मोठा फॅक्टर असतो. भारतातले गाड्यांचे हॉर्न, सकाळी सकाळी वाजणारे रिव्हर्स हॉर्न, कुत्र्यांचे आवाज, लिफ्टचे आवाज, असे कितीतरी आवाज आपल्याला रोज सकाळपासून ते रात्रीपर्यंत इतके सवयीचे असतात, की अचानक यातलं काहीच ऐकू येत नाही हे खूप वेगळं जाणवतं. नवीन कुणीही इथे आल्यानंतर "किती शांतता आहे इथे" असा उल्लेख समोरच्यांशी बोलताना येतोच.
सुपरमार्केट मध्ये जाऊन नुसत्या वस्तू बघणे, खरेदी करणे हे तसं सोपं होतं, त्यातून डिजिटल युगात बिलाचे आकडे समोर दिसतात, काही खाणाखुणा लागत नाहीत. तिथे वस्तू शोधताना चित्रं असतात बरेचदा, सेक्शन प्रमाणे पदार्थ वर्गीकरण करून मांडलेले असतात त्यामुळे भाषा नवीन असली, अनेक शब्द नवीन असले तरी ते समजणं या इतर गोष्टींमुळे सोपं होतं, नवीन काही शोधायचं असेल तर घरून आधीच इंटरनेटच्या मदतीने शब्द शोधून मग ते बघता यायचं. आता इथे भारतीय पदार्थ मिळतात याचं कौतुक असलं आणि घरी नवीन प्रयोग करण्याचा उत्साह असला, तरी बाहेर खाण्याची हौस पण असतेच.
फोन वर सहसा कुणाशीही बोलताना काय चाललंय असं कुणी विचारलं की माझं नकळत उत्तर असतं 'रुटीन'. आता याचीही प्रत्येकाची व्याख्या वेगळी असू शकते, पण पुण्यात माझं खरंच एक रोजचं ठरलेलं वेळापत्रक होतं. सकाळी स्वयंपाक, मग ऑफिस, घरी येताना भाज्या, दूध आणा, स्वयंपाक आणि झोप. शनिवार रविवार मित्र मैत्रिणी नातेवाईक असे अनेक जण आणि वेळांमधले बदल सांभाळून सुमेधशी फोन वर बोलणे.
"आजवर कितीतरी वेळा विमानाचा प्रवास झाला, अनेक देशातली विमानतळं पाहिली, पण फ्रँकफर्ट एअरपोर्ट म्हणजे नुसता सावळा गोंधळ, इतका बिझी एयरपोर्ट म्हणवला जातो पण बाकी अजिबात काही धड व्यवस्था नाही" अशा अर्थाचं काहीतरी माझा एक जुना सहकर्मचारी एकदा बोलला होता. तेव्हा माझ्यासाठी फ्रँकफर्ट (आता मी फ्रांकफुर्ट म्हणते, या सहज घडणार्‍या बदलांबाबत लिहीन एखाद्या भागात नंतर) म्हणजे माझ्या मनातल्या जर्मनीच्या इमेजला तेव्हा धक्का होता. होणारा नवरा जर्मनीत या एकाच गोष्टीमुळे मला फ्रँकफर्ट बद्दल सॉफ्ट कॉर्नर होता. अर्थातच तेव्हा मला हे फ्रँकफर्ट बद्द्लचं मत तेवढं पटलं नव्हतं.
मामीचा 'देश-परदेशातील प्रवास, भटकंती - प्रश्न, माहिती, जनरल चर्चा, शंका' धागा छान आहे, आणि विविध प्रश्न, अनुभव, सुचना यांचा तिथे चांगला संग्रह जमा होत आहे. पण प्रवास म्हणजे फक्त धमाल, मजा, छान अनुभवच नाही, तर कधी कधी वेंधळेपणा, डोकेदुखी, फजितीचे अनुभवही देऊन जातो. हा वेगळा अनुभव कधी आपल्याला काही शिकवूनही जातो. तर हा धागा अशाच अनुभवांची चर्चा करण्याकरता...
डोक्यात काहीतरी नवीन खूळ येतं आणि ते शांत बसू देत नाही. मागच्या वर्षी लेकीकडे युएसएला गेलो होतो. वेळ कसा घालवायचा हा प्रश्नच होता. वाचून वाचून किती वाचणार आणि पाहून पाहून किती टीव्ही बघणार? नवरात्र झाल्यावर इंडियन स्टोअरमध्ये गेलो तर मराठी/भारतीय फराळाच्या पदार्थाने व दिवाळीच्या सामानाने दुकाने भरलेली, सजलेली होती. डाॅलर किंमती म्हणजे त्याचे रुपयांतर बघून डोळे विस्फारले. त्यापेक्षा कितीतरी स्वस्तात व चविष्ट पदार्थ घरी करता येऊ शकतो, असा ठराविक पिढीजात ममव (मराठी मध्यमवर्गीय) विचार आला नाही तर... असं कसं बरं व्हावं...???
प्रवास आपल्याला अनुभवसमृद्ध बनवतो. वेगवेगळे प्रदेश, तेथील संस्कृती, चालीरीती, किंवा भेटलेली माणसे खूप काही शिकवून जातात. सगळ्याच गोष्टी कोणी सांगून शिकायच्या नसतात, काही गोष्टी या निरीक्षणातून शिकायच्या असतात. जर तुमची निरीक्षण क्षमता चांगली असेल ना; तर एक साधा प्रवाससुद्धा बरंच काही शिकवून जातो. दोन वर्षापूर्वीचा बालीचा प्रवास माझ्यासाठी खूप काही शिकवणारा ठरला. बाली हे इंडोनेशिया द्वीपसमूहातील एक बेट आहे. या बेटाची राजधानी आहे देन्पासार. दुबई वरून प्रथम सिंगापूरला आणि तिथून बालीला गेलो.
