"म्हणजे?
देवबाप्पा, कुछ कुछ होता है आणि त्याखालपासून सुरू होऊन चिठ्ठीच्या शेवटच्या टोकाकडे निर्देश करणारा बाण?
याचा अर्थ काय शेठ?"
जयंतानं असं विचारताच सगळ्यांचेच डोळे अनुकडे लागले.
अनु मात्र त्यात काय मोठंसं असा भाव चेहर्यावर आणून सांगू लागला.
"बाबा, पहिली चिठ्ठी देवबाप्पाला लिहायची होती. पहिलं कुठलंही काम देवबाप्पाच्या चरणी असं काकुआज्जी म्हणतात ना? मग?
आणि चिठ्ठी नेहमी हिंदी मध्येच लिहितात किनै. म्हणून लिहिलं तसं". अनु आता शोभाताईंकडे वळून बोलत होता.
बा ची हाळी ऐकता बरोबर जवळ जवळ झाडावरून खालीच पडला हनुमंता. अंगणातलं पेरूचं झाड म्हणजे त्याच्या साठी एक घरंच घरच होतं- जिथं तो त्याच्या बा आणि त्याच्या बाच्या कटकटीपासून सुरक्षित राहू शकत होता.
हणम्यातला 'म' म्हणेपर्यंत जर बाच्या समोर उभं राहिलं नाही की दिसेल त्या काठीने बा त्याला सोलून काढायचा.
'चिंचा पाडून ठेवल्यात. पोती रचून ठेवलीत. लाकडाच्या ढलप्या फोडून सरपण गोळा करून ठेवलं. आता काय काम राहिलं बरं?', असा विचार करतंच करतच हणम्या बाच्या समोर धडपडला.
शोभाताईंनी अनुला बळेच उठवून बसवलं तशी मघापासून खुसुखुसु हसणार्या मुग्धाला त्याने तोंडावर बोट ठेवून गप्प बसायला सांगितले. पण नीलू आणि मुग्धा अधिकच हसायला लागल्या. आता मात्र अनु चिडला. पण सर्वांसमोर त्याला काही बोलता येईना. तसा त्याने मोर्चा त्याच्या सुमाक्का कडे वळवला-
"जेवायला मिळणार आहे का आज?"
त्याच्या प्रश्नाने गडबडून उठली सुमा.
"अगं बाई, हो हो" म्हणाणार्या सुमाला नीलुने पुढे होऊन खाली बसवलं.
"रात्रभर डोळ्याला डोळा लागला नाहीये तुमच्या. मी आणि मुग्धा बघतो काय ते. तुम्ही बसा", अशी ताकीद देत ती आणि मुग्धा कामाला लागल्या.
'कागद? कुठले कागद रे? मला नाही माहित'
सुमाच्या चेहर्यावरचे प्रश्नार्थक भाव पाहिल्याबरोबर तीरासारखा उठला अनु. जवळ जवळ उडी मारून तो काॅटखाली आणि आजुबाजूला शोधू लागला. कोनाड्यात, दप्तरात, काॅटच्या वर, चादरीखाली शोध शोध शोधलं. सर्वांनी त्याला थांबवण्याचा अयशस्वी प्रयत्न केला.
अनु इरेला पेटून काॅटखाली शिरला शोधायला. परत काही सापडलं नाही म्हणून तो दातओठ खात बाहेर यायच्या प्रयत्नात कुठल्याश्या टोकाला अडकून त्याचा खिसा फाटला. त्यातून भाजलेले शेंगदाणे बाहेर पडायला आणि जयंत आत यायला एकच गाठ पडली! सगळे जण ते पाहून हसायला लागले.
आकाशात चंद्र उगवला होता. जरासे थंडच होते वातावरण. अनु सैरावैरा धावतच होता. तो थेट सूटबूट काकांच्या घरासमोर आला आणि त्याच्या पायालगतचे काल्पनिक ब्रेक दाबल्यासारखं करून तो थांबला.
त्यानं हळूच कानोसा घेतला. बाहेर कुणीच नव्हतं. आतून संथ स्वरातली धुन ऐकायला येत होती. तो आत जायचं की नाही या संभ्रमात असतांनाच त्याला काही आवाज ऐकायला आले. कुणीतरी बोलत होतं. पण नक्की काय ते कळत नव्हतं. मग दुसरा आवाज कानी पडला. तो ऐकताच अनु झटकन गेटच्या बाजूला झाला आणि भिंतीशी लपला.
"सुमाताई! "
नीलू अनुला सायकलवर घेऊन आली होती. तिला पाहून सुमाला आश्चर्य वाटले.
"अगं बाई, तुला सोडायला लावलं होय यानी. काय रे अनु?"
अनुने सायकल वरून खाली उडी मारली. काही कळायच्या आत हातात काहीतरी सावरत 'काकुआज्जी!' असं म्हणत समोर पळाला. सुमा आणि नीलू 'अरे सावकाश..' असं म्हणतच राहिल्या.
"अनु, बाळा, जा बरं पोलीसताई कडे हा गजरा नेऊन दे बरं. विसरली वाटतं नीलू. तसंच पेरू काढून ठेवलेत. ते त्या पलिकडच्या गल्लीत राहतात ना वकीलीणबाई, त्यांना दे. पाहुणे येणारेत त्यांच्या कडे. नेशील ना व्यवस्थित? ", सुमाने विचारलं.
"होssss"
असे ओरडून पिशवी सावरत रस्त्याला लागला अनु. नेहमी प्रमाणे घराबाहेर पडताच एखादा दगड हुडकून तो ठोकारत ठोकारत चालला होता तो.
मुग्धा ओट्यावर हताश होऊन बसली होती. प्यायचं पाणी आलं होतं नळाला. सर्वांना पाणी मिळावं या उद्देशाने शोभाताईंनी नळाचं connection आतवर करून घेतले नव्हते. इतर वेळी सर्व बोअरचं पाणी वापरत. नळाला पाणी आलं की ते भरून झाल्यावर शोभाताईंना एक दोन हंडे-कळशी भरून देत.
शोभाताई बाहेर गेल्यामुळे मुग्धा पाणी भरायला बाहेर आली. ओट्याच्या पायर्यांजवळच खाली नळ होता. तिने कळशी भरायला ठेवली. पण ती काही भरेचना!
कळशी भरली की भिर्रकन अनुची स्वारी तिथं प्रकट व्हायची आणि 'दिदी तेरा देवर दिवाना' - या गजरात ती पालथी करायची! किती नको म्हटलं तरी अनु कुठे ऐकणार होता?
